Schimpen en schelden in de 17de en 18de eeuw

Stadsarchief Breda, Parade 10

De lezing wordt verzorgd door Erik Jan Broers

Stamboomonderzoek is populair. In TV-programma’s zoals Verborgen Verleden gaan bekende Nederlanders op zoek naar hun roots. Talloze minder bekende Nederlanders doen dat ook. Voor het schrijven van een familieverhaal is kennis en achtergrondinformatie nodig. Hiervoor is het nodige te vinden in oude procesdossiers.

Scheldwoorden als ‘deugniet ’of ‘schavuit’ klinken ons misschien lachwekkend in de oren, maar in de zeventiende eeuw was ’schelm’ het ergste wat je tegen iemand kon zeggen. In processtukken werd vaak woordelijk opgetekend wat een bepaalde partij had gezegd.

Procesdossiers, vonnisboeken en andere juridische archivalia blijken derhalve een bron van kennis te zijn over de taal en het spraakgebruik in vroeger tijd. Dit geldt zeker ook voor onheus taalgebruik, voor allerlei scheldwoorden en kwetsende uitlatingen die aanleiding hebben gegeven tot rechtszaken. In de voordracht zal aan de hand van concrete rechtszaken uit het verleden aandacht worden besteed aan scheldwoorden en schimpscheuten die aanleiding tot zulke rechtszaken hebben gegeven en aan de juridische vorderingen die de beledigde partij deswege kon instellen.

Mr. Erik-Jan Broers (Tilburg University) is gepromoveerd op oude scheldwoorden.

Ook niet- leden van de NGV zijn welkom.