Breda staat aan de vooravond van een groeispurt

BREDA - Hoe gaat er de komende jaren in Breda gebouwd worden? Waar gaat Breda van kleur verschieten, hoe blijft Breda zijn karakter behouden? Breda staat aan de vooravond van een groeispurt.

Het is nogal een oppervlakte die Breda binnen de stad beschikbaar heeft voor nieuwbouw: 124 hectare, 1.240.000 vierkante meter. Het gaat om grote terreinen als het CSM-gebied, het Havenkwartier bij de Belcrum, de Gasthuisvelden en het Molenkwartier, maar ook om tientallen andere stukjes grond. “Ik schat dat zo’n vijftien tot twintig procent van die grond in handen van de gemeente is”, vertelt wethouder Paul de Beer (D66, Ruimtelijk Ordening).

Van dorp naar stad
Breda staat daarmee aan de vooravond van een groeispurt, of, zoals De Beer het noemt: Breda Next Level. Net als in de jaren negentig, toen het door Rem Koolhaas ontworpen Chasse´ Park gebouwd werd en even daarvoor het Chasse´ Theater. “Daarmee maakte Breda een stap ten opzichte van hoe het ervoor was. Van een groot dorp werd het meer een stad.”

Die volgende stap zou de komende jaren ook gezet moeten worden. Maar hoe? Voor het Havenkwartier, het industriegebied tussen de Belcrumweg en de rivier de Mark, presenteerde De Beers voorganger op dit dossier Alfred Arbouw al een gebiedsperspectief.

Dat is een toekomstschets, een stip op de horizon. “Waarmee we duidelijk maken in welke richting we het gebied willen transformeren”, vertelt de wethouder. “Met veel groen en een menging van verschillende functies, als wonen, werken, cul tuur en voorzieningen. Het moet geen sleeping beauty worden, maar een levendig nieuw stads- deel, met behoud van de industrie¨le havensfeer.”

Hoogbouw

Hoogbouw is een van de opties. Een optie die op sommige plaatsen noodzakelijk is. “Om een open en groen karakter van de straten te behouden.” Hoogbouw betekent niet dat er kale strakke betonnen kolossen gebouwd gaan worden. “Het moet een groene uitstraling hebben, verticale parken of zelfs tuinen op tien of vijftien hoog. Ook groene daken, die meerdere functies hebben, bijvoorbeeld als voetbalveldje.”

“We willen iets toevoegen aan wat er al is, met bijvoorbeeld onze historische binnenstad en het zakelijke Stationskwartier, niet meer van hetzelfde”, vat De Beer de wensen samen. “Op die manier trekken we ook mensen die er nu nog niet zijn, en bieden we ruimte aan mensen die juist in een stedelijk gebied willen wonen.”

Hoger dan de Grote Kerk

Gevoelige vraag: Hoe hoog mag die hoogbouw worden? “Hoger dan de Grote Kerk? Binnen een straal van honderd meter is dat niet aan de orde, op het Havenkwartier zou dat kunnen. Het is geen doel op zich.”

Hij wijst op de recente geschiedenis, waarin de stad al veranderde. “Breda is niet altijd die stad geweest met een van de beste theaters van het land, of met een goede spoorverbinding naar de Randstad en een internationaal station. Dat is zo gegroeid.”

De komende vier jaar wil Breda 6000 woningen gebouwd zien worden. Goedkope en middeldure huur- en koopwoningen. Daarmee is het eind van de groei niet in zicht. De stad wordt steeds aantrekkelijker, dat is een landelijke trend, waar- bij Breda er zelfs nog bovenuit schiet. “Niet voor niks is de WOZ-waarde van huizen de afgelopen drie jaar 50 procent meer toegenomen dan in vergelijkbare steden.”

Karakter
Blijft Breda dan wel Breda? “Die vraag stellen oudere Bredanaars mij ook. Een van de kern- kwaliteiten van Breda is dat het een groot dorp is waaraan je echte stadswijken toevoegt, zoals het eerder genoemde Chasse´ Park, maar ook het Stationskwartier. Zo zien we dat ook in de toekomst. De sociale kant en de bestaande netwerken moeten behouden blijven, maar we moeten ook kijken welke nieuwe doelgroepen je wilt bedienen.”

Het gaat niet alleen om nieuwbouw. “De afgelopen jaren hebben diverse ontwikkelaars al laten zien wat er met transformatie mogelijk is. Kijk naar de Vlaszak met de Gasthuyspoort, maar ook naar de Klokkenberg.”

De komende tijd verschieten verschillende onderwijs- en zorggebouwen van functie. De Klokkenberg, maar ook De Werve, de kweekschool aan het Dr Jan Ingen Houszplein en Lucia. “Hier kunnen nog kantoren bij komen waarvan de eigenaren concluderen dat ze niet meer aan de huidige duurzaamheidseisen kunnen voldoen.”

Dat biedt kansen voor een compacte stad, zoals Breda ook al heeft aangegeven in diverse beleidsnotities. Dat betekent inbreiding, of in niet ambtelijke taal, bouwen binnen de huidige bebouwingsgrenzen. “We willen groene gebieden met een aantrekkelijke sfeer behouden. Dat betekent dat niet iedereen een huis met een tuintje kan hebben, maar dat je dus ook de hoogte in moet. Het Chasse´ Park is daarvan een goed voorbeeld.”

Wonen en werken

In nieuwe wijken, zoals het Havenkwartier, gaan wonen, werken en cultuur samen, denkt De Beer. “Dat loopt steeds meer door elkaar. Dan heb je het niet over zware industrie. Oud en nieuw moeten ook met elkaar verbonden zijn. Die dynamiek zoek je in een stad. In het Havenkwartier wil je liefst de sfeer en de smoel die er is door de urban invloeden behouden. Die gebieden mogen appelleren aan wat er is geweest. Je ziet dat Amvest, ontwikkelaar van Backer en Rueb, dat al doet.”

Breda probeert te sturen, te stimuleren en te faciliteren. “We hebben nu al tientallen miljoenen gereserveerd voor infrastructuur in nieuwe wijken. Dan heb je het over wegen, fietspaden, voetpaden, riolering en straatverlichting. Daarmee staan wij klaar als een ontwikkelaar zijn plannen rond heeft. Op die manier kunnen we meebewegen als overheid.”

“Ik ga graag aan de slag waar de energie is, waar mensen vooruit willen. Dat kan het Havenkwartier zijn, maar ook de Gasthuisvelden. Ook het Molenkwartier, dat nu ontwikkeld wordt als Tuinen van Genta, komt echt op gang.”

VVD-fractievoorzitter Thierry Aartsen, inmiddels vertrokken naar de Tweede Kamer, droomde bij de behandeling van de voorjaarsnota dit jaar van doorbouwen langs de Mark tot aan Terheijden. De Beer is eerst voorzichtig. “Als wij dat gaan bepalen als overheid, dan wordt het lastig. Als het organisch gebeurt, dan kan er wat gebeuren, bijvoorbeeld vanuit het Havenkwartier.” Dan duidelijk: “Het is onbetaalbaar. Binnenstedelijk ontwikkelen is al een hele opgave. Daar is overigens voorlopig ook voldoende ruimte.”