De Held van Breda: Frans Ruczynski houdt de herinnering aan de bevrijding levend

BREDA – De komende maanden wordt veel stilgestaan bij 75 jaar bevrijding. In Breda is die onlosmakelijk verbonden met de Eerste Poolse Pantserdivisie van Generaal Maczek. Frans Ruczynski is de zoon van een van zijn soldaten, hij zet zich al ruim 22 jaar in om de herinnering aan deze helden levend te houden. Dat doet hij via het Maczekmuseum, de vele lezingen die hij geeft en vooral ook door deze verhalen te blijven vertellen.

Toen de bevrijding van Nederland stokte in de winter van 1944 werden vele Poolse soldaten ingekwartierd bij de bevolking. Frans legt uit waarom: “Dit was een bewuste keuze van Maczek, hij vond het belangrijk dat zij weer even konden ervaren wat huiselijkheid is na alle doorstane verschrikkingen. Op die manier vonden veel Poolse soldaten onder andere in Breda een nieuw thuis. Vriendschappen werden gesloten en liefdes bloeiden op. In april 1945 trokken de manschappen verder om grote delen van Nederland te bevrijden. Ze trokken door tot ver in Duitsland en toen zij na de demobilisatie in ‘47 niet meer terug konden of wilden naar Polen kwam een aantal van hen terug naar Breda. Zo ook mijn vader, die hier mijn moeder had ontmoet. Zo is deze geschiedenis ook mijn geschiedenis geworden.”

Maczekmuseum

“Ik was niet van begin af aan bij het museum betrokken. In 1997 was ik docent op de KMA en werd onder valse voorwendselen uitgenodigd door Kees Coenders. Ik was nog maar net binnen of ik werd al gestrikt als voorzitter! Natuurlijk wist hij dat ik het belangrijk vond dat deze geschiedenis niet verloren zou gaan... In de 22 jaar dat het museum open was heb ik ongelofelijk veel verhalen gehoord. We zijn informatie blijven verzamelen, van over de hele wereld komen vragen van mensen over hun familiegeschiedenis. De Poolse soldaten zijn na de oorlog over de hele wereld uitgezwermd, wij hebben dan ook contact met families over de hele wereld. Inmiddels is er goed contact met de Poolse Ministerie van Cultuur, zij financieren een grote expositie die nu in Warschau te zien is en van 11 oktober tot en met 3 november op het Kasteelplein getoond wordt.”

'Ik vind het belangrijk
dat de geschiedenis
niet verloren gaat'

Toekomst

Sinds een aantal jaren is een aparte stichting bezig met het realiseren van het Generaal Maczekmemorial. Dit wordt momenteel gebouwd bij het Pools Militair Ereveld aan de Ettensebaan, waar ook generaal Maczek begraven is. Daar gaan wij als museum ook aan bijdragen door een informatiecentrum op te zetten en wisselende tentoonstellingen te maken. Zo hebben we weer een vaste basis van waaruit we onze activiteiten ontplooien.”[l]

Generaal Maczekmuseum

In 1981 ontstond een eerste vorm in een garage aan de Vogelenzanglaan, een initiatief van drie mannen: Jos van Alphen, Wim Mol en Kees Coenders. Zij verzamelden en bewaarden heel veel materialen. Op een gegeven moment was alleen Kees Coenders over, die daarop besloot om Frans Ruczynski te vragen als voorzitter. Samen met Ed Cuber, Tom Peeters en de teruggekeerde Jos van Alphen zetten zij het Maczekmuseum in de Trip van Zoutlandtkazerne op. Ze toonden de collectie en breidden deze uit en schreven o.a. boeken over dit onderwerp en gaven lessen op scholen, samen met zo’n 50 andere vrijwilligers. In 2015 had Defensie de ruimtes nodig voor andere zaken en moest het museum zijn deuren sluiten. De collectie werd opgeslagen.

Het Maczekmemorial is een initiatief dat is voortgekomen uit het Maczekmuseum. Dit wordt momenteel gebouwd aan de Ettensebaan, bij de Poolse begraafplaats waar ook Generaal Maczek begraven is. De stichting hoopt het Maczekmemorial medio maart 2020 te kunnen openen. ( meer informatie op www.maczekmuseum.nl en www.maczekmemorial.nl )

Wil je meer lezen over Frans Ruczynski ga naar www.heldenvanbreda.nl