Buienwolk boven Prinsenbeek
Buienwolk boven Prinsenbeek Foto: Nico Koevoets

Weerbericht Breda: 'Later op de dag kans op korte, felle hagelbuien'

Door: Nico Koevoets Weer

BREDA - Weerman Nico Koevoets houdt zich al jaren bezig met het weer in Breda. Vandaag, donderdag 13 februari 2020, een nadere toelichting over hagel.

Afgelopen dagen heeft het regelmatig gehageld. Korte felle hagelbuien afgewisseld door opklaringen met zon en temperaturen ruim boven het vriespunt. Ook vandaag is er later op de dag kans op enkele lokale hagelbuien.

Het ontstaan van hagel
Hagel ontstaat in buienwolken waarin sterke luchtstromingen van boven naar beneden (en terug van beneden naar boven) bewegen. IJskristalletjes in de wolken krijgen de kans om telkens ietsje meer aan te groeien. Bij iedere beweging tussen de koude bovenkant van de wolk en de iets warmere onderkant zet zich een nieuw laagje ijs af
Hagelstenen in wording botsen ook op elkaar, waardoor ze samensmelten en veranderen in een onregelmatig gevormde ijsklomp. Uiteindelijk vallen de bevroren klonten, de hagelstenen naar beneden. Als je een hagelsteen doormidden snijdt en de laagjes ijs telt, kun je zien hoe vaak de hagelsteen op en neer is geslingerd.

Echte hagel
Hagel komt voor in twee soorten. De eerste soort is "harde", ofwel "echte hagel". Deze bestaat uit harde, massieve en enigszins doorzichtige ijsklompen. Harde hagel, ook wel zomerhagel genoemd, ontstaat in stevige zomerse buien. Meestal bij warm weer en in combinatie met onweer. De hagelstenen zijn vaak kleiner dan 1 centimeter in doorsnede, maar kunnen bij bijzonder zware buien meer dan 5 centimeter groot zijn. Deze grote hagelstenen kunnen grote schade veroorzaken.

Korrelhagel of "zachte" hagel
De tweede soort hagel is korrelhagel, ook wel "zachte hagel" genoemd. Korrelhagel bestaat uit witte, ondoorzichtige korreltjes, die relatief veel lucht bevatten. Korrelhagel wordt gevormd in buien bij koud weer, meestal in het winterhalfjaar. De hagelkorrels zijn meestal enkele millimeters (2 tot 5 mm) groot. In de praktijk kunnen er ook overgangsvormen tussen beide soorten hagel voorkomen.
Met deze korrelhagel en een tussenvorm hebben we afgelopen dagen te maken gehad. De bovenlucht koelde sterk af terwijl aan de grond de temperatuur hooguit lichtjes daalde. Door de afkoeling van de bovenlucht werd de atmosfeer onstabiel. Relatief warme lucht aan de grond (tot wel ca 8 of 9 graden in de zon) ging opstijgen en vormde enorme buienwolken. Van afstand zagen ze er uit als prachtige stapelwolken met bloemkoolachtige structuren. Dit doet zich meestal voor bij een westelijke of noordwestelijke luchtstroming in het winterhalfjaar. Een koude bovenlucht stroomt dan over de relatief warme Noordzee uit waardoor de grondtemperaturen nog vrij hoog blijven en de atmosfeer onstabiel kan worden.