Picknicktafels op de Bavelse Berg, ideetje?

Midden in de Dordogne is Guy Rabier Marty burgemeester van St. Felix de Villadeix. Als ik hem uitleg dat Breda en andere gemeenten in mijn regio fors moet bezuinigen, zegt hij: “Wij hebben hier nu nog 25 kilometer geasfalteerde weg. Over een jaar of wat rijden we weer gewoon op kalkwegen.” Het is niet zijn grootste zorg.

Voor het onderhoud van die 25 kilometer weg is per jaar een halve ton beschikbaar. Dat is na zo’n winter een half miljoen te weinig. De gemeente St. Felix de Villadeix telt 1700 hectaren oppervlakte en net iets meer dan driehonderd zielen. Van ontvolking heeft de gemeente niet veel last, groeien doet ze ook niet.

Er blijven zelfs jonge boeren, al doen die steeds minder met koeien en schapen en almaar meer met laag-bij-de-gronds-gescharrel van eenden en kippen. Minder aantrekkelijk voor ‘het plaatje’ van de gemeente, vindt de eerste burger. De natuur is mooi. In de akkers zoeken liefhebbers naar neolithische artefacten, zoals vuistbijltjes en speerpunten.

Pensionado
De burgemeester is pensionado. Iemand met een baan vind je niet voor dit werk. Hij verdient € 646 bruto per maand voor ‘vijftien tot twintig uur werk in de week’. Dat werk, ondersteund door ‘gemeentesecretaris’ Martine, geschiedt ook in een piepklein werkkamertje in de Mairie, het gemeentehuis: er kunnen hooguit twee bezoekers bij. De gemeenteraad, waar de burgemeester en de twee wethouders deel van uitmaken, telt elf leden.

De Franse Staat, het centrale gezag doet z’n best om het binnenlands bestuur doelmatiger te maken. Wetgevingsprojecten zijn op gang gebracht om samenwerking tussen gemeenten in ‘communautés de communes’ te realiseren. Sluipenderwijs gaan taken over naar een hoger échelon, en worden lokale belastingen afgeknepen.

Landjepik is ook gaande. Vanuit de grote stad, Bergerac. Net als Breda altijd heeft gedaan. Rabier Marty: “Worden de kleine gemeenten straks samengevoegd met Bergerac? Hoe worden de middelen dan verdeeld? Hoe organiseren we hulp bij rampen? Als er nu hier een storm over de hellingen gaat en de stroom her en der uitvalt, heb ik in een paar uur tijd enkele dozijnen vrijwilligers met materieel op de weg. Ik ken de mensen, ik weet ze te vinden. Hoe gaat dat, wanneer men dat vanuit het gemeentehuis in Bergerac moet organiseren? Daar hebben wij burgemeesters geen goed gevoel over.”

Begraafplaats
Het dorpje ligt tegen een steile helling. Buitengewoon vervelend klimmetje voor deze fietser. Je ziet wel vooruitgang. De begraafplaats heeft sinds kort een colombarium. Voor € 450 mag je er een urn dertig jaar lang wegzetten. Het zijn de eerste, maar o zo noodzakelijk opbrengsten van de begraafplaats. Van betalen voor een graf was nimmer sprake. De grond was ooit een cadeautje van een rijke stinkerd wiens nazaten nog altijd in de gemeenteraad zitten. Het naastgelegen, sobere sportcomplexje ligt er netjes bij.

Het echt grote probleem ligt veel dieper dan de voorzaten van de huidige bewoners van St. Felix. Drinkwater wordt, of beter: is het probleem. De huishoudens gebruiken niet veel meer, al hebben de vakantiehuisjes vaker een zwembad in de tuin. Nee, de aardbeientelers putten de waterbronnen uit.

Aardbeien
De aardbeienteelt groeit. Wie oplet ziet dat elk jaar weer percelen bos zijn omgehakt, geploegd en inmiddels voorzien van zeiltunnels, waaronder de zomerkoninkjes gedijen. “Tot 1967 hadden we een reservoir met oppervlaktewater. Dat raakte vervuild. Sindsdien doen we doen drinkwater samen met de buurgemeente St. Georges de Montclard”, legt Rabier Marty uit. “Die had een prima bron, op 200 meter diep. Maar doordat de aardbeienteelt oprukte en de telers steeds meer eigen boringen gingen doen, liep die bron steeds minder. Inmiddels boren wij gemeenten voor drinkwater dieper dan een kilometer naar water.”

Die aardbeien zijn lekker, maar bepaald niet goedkoop, een stuk duurder dan bij ‘onze’ boer aan de Rietdijk. Drinkwater voor de mensen. Betaalbaar drinkwater. Wereldwijd is dat al een immens probleem aan ‘t worden. Ook in St. Felix wordt er slag om geleverd. Dat zijn andere zorgen dan de horecasluittijden, zieltogende voetbalclubs, coffeeshops, grondbedrijven en een Bavelse Berg.

Voor Rabier Marty (bergen zat, maar gelukkig geen rare plannen) en zijn dorp is er tenminste één opsteker: archeologen zijn ervan overtuigd dat dwars door de gemeente een oude Romeinse heerweg loopt. Aan de rand van de gemeente is ook een hoop zand en stenen aangetroffen die best wel eens een Romeinse grafheuvel zou kunnen zijn. Voor verder onderzoek is nu even geen geld, maar de burgemeester heeft er wel alvast wat picknicktafels neer laten zetten. Ideetje voor de Bavelse Berg?