Sprookjes bestaan, helaas

COLUMN - Sprookjes worden elke avond verteld. Een prins met een wit paard en een spinnewiel met gouden lokken. Sprookjes troosten, sprookjes bieden hoop, maar ze zijn in potentie ook levensgevaarlijk wanneer de toeschouwer verstoken is van realiteitszin. Een sprookje over moord en 72 maagden bijvoorbeeld.

Het idee dat er ergens een magische plek is waar je kunt komen, waar alles beter is en waarvoor je bepaalde dingen moet doen, is uitnodigend. Zeker als je kansen in deze wereld klein zijn, je in een oorlogsgebied woont of verstoken bent van enige vorm van geluk. Ellendigheid maakt ontvankelijk voor verknipte verhalen. Het geeft betekenis aan een uitzichtloos bestaan. Geloven in extremisme is geloven in een gruwelijk sprookje met een gitzwart einde. Je hoeft niet veel te snappen van terrorisme om te kunnen begrijpen dat wat een terrorist doet een dieptrieste laatste strohalm is die hem niet dichterbij hetgeen brengt hij wil.

Ons waardesysteem lijkt in orde. We geven mensen de ruimte om na te denken en hun eigen sprookjes te maken. We mogen zeggen wat we willen, maar we sluiten daarbij wel mensen uit. Sommige van onze sprookjes zijn dan ook gevaarlijk: ‘ik ben oké, jij bent oké, maar die schapenneukers daar niet’. De straaljagers en drones die bommen lossen, zijn niet het antwoord op terrorisme, eerder een zichzelf versterkend mechanisme van haat, angst en wantrouwen. Haat kan ontspruiten uit ellendigheid, maar wanneer het niet gevoed wordt, zal het ook verdorren. Zoals onkruid in de tuin.

Laten we ons daarom richtten op de problemen die ten grondslag liggen aan terrorisme. Kapotte economieën, uitgesloten bevolkingsgroepen, leed. Niet op laatste consequentie daarvan: haat. Haat als antwoord op haat is meegaan in een verhaal waarvan je het slot niet wilt lezen. Stop met symptoombestrijding, ga naar de wortel.

En wat kunnen we nu doen? Wij Bredanaars die gewoon naar hun werk gaan en vanavond boerenkool eten? Schrijver James Worthy schreef als nieuwjaarswens het volgende aan zijn Twittervolgers: ‘Mensenvrienden, maak er weer een jaar van. Gewoon 12 maanden. Heb lief, maak fouten, droom zacht, neuk hard, eet chocolade & blijf ademen.’ Ik vind het nog steeds toepasselijk. Ga niet in op de uitnodiging om naar het haatfeestje te gaan. Maak er een mooi verhaal van, geen duister sprookje.