Steven van den Heuvel.
Steven van den Heuvel. Wijnand Nijs

Het is net een gevangenis

Column

‘Het is net een gevangenis’, zei de ontevreden hotelgast op tv. Hij sprak tegen een presentator die ernstig knikte.
‘Maar zelfs het water en brood in een gevangenis zijn nog beter’, ging hij een stapje verder.
De hotelgast was op vakantie en droeg een zwembroek. Hij had zelfs al een kleurtje gepakt. Vooralsnog kon hij zelfs kiezen of hij zijn hotelkamer uit wilde of er in bleef zitten. Nee, zijn vergelijking met een gevangenis ging een beetje mank.

Hij doelde natuurlijk op het fysieke gevoel van een gevangenis: de nagenoeg inpandige kamer met het kleine raampje en de soberheid ervan die hem deed denken aan een cel. Ik snap het wel hoor.

Hoe goed of slecht het binnen de muren van je gevangenis ook is, gevangen zitten bestaat vooral uit het besef dat je een gevangene bent. Het besef dat er, buiten de vier muren die je afschermen, een andere wereld is waar je niet bij kunt. Een wereld met een andere werkelijkheid die je kunt ruiken, misschien zelfs zien door de kieren van de muren. Langs het gewapende glas treedt het licht ervan naar binnen, maar je doet er niet aan mee. Je mag er niet aan meedoen.

Er wordt wel eens gezegd dat wij onze gevangenen beter behandelen dan onze asielzoekers. In Breda worden die laatsten opgevangen in de voormalige Koepelgevangenis, waar de deuren tegenwoordig op een kiertje staan. Het vastzitten voor de asielzoekers ligt vooral in de onduidelijkheid of ze wel of niet mogen blijven en hier een bestaan op kunnen bouwen. Ze kunnen naar binnen en naar buiten, maar eigenlijk zitten ze meer vast dan de boef die zijn tijd uitzit. Hun leven is van buitenaf op pauze gezet.

Gevangen zitten is meer dan tussen vier muren zitten. Het is elke ervaren beperking om van realiteit te veranderen. In het geval van de hotelgast was het zijn eigen kleinzieligheid die hem met tralies omlijstte.