Hoe MOTI je leven in de war kan schoppen

Zelden heeft een museumbezoekje me zo aan het denken gezet als een recent bezoek aan MOTI, Museum of the Image in de Boschstraat. Ik werd aangetrokken door de slogan ‘Ervaar hoe ook jouw hersenen je voor de gek houden’ en dacht; ‘Yeah right, mijn hersenen zijn prima in staat om zelf keuzes te maken en ik ben niet zo gevoelig voor gladde reclamemakers, dus kom maar op.’

Nu, een paar weken later, ben ik bijna zover dat ik me wil laten opnemen in een psychiatrisch ziekenhuis om het alu-hoedje operatief te verwijderen. Ik word achtervolgd door mezelf, en overal om mij heen zie ik trucs die gebruikt worden om mij over te halen dingen te kopen of te doen. De wereld is een groot complot en alles draait om verleiding.

De methode die me het meest bezighoudt heet affective conditioning. En om uit te leggen wat dat precies is, kan ik het beste een voorbeeld gebruiken. Tijdens de wekelijkse boodschappen loop ik door de supermarkt en één van de dingen op mijn lijstje is wc papier. Niks aan de hand denk ik nog, wc papier is veilig want welke gek verzint er nou een slinkse truc om mij over te halen om merk A te kopen. Fout! Voor ik er erg in heb sta ik met een blauw pak wc papier in mijn handen waar een godvergeten jonge labrador op staat. Blijkbaar is er dus een stukje in mijn brein dat heeft besloten dat dit het papier is waarmee ik mijn billen wil afvegen. Waarom?

Affective conditioning zorgt ervoor dat ik dit pak wc papier in verband breng met een positieve emotie. De verpakking is blauw. De kleur die wij niet alleen associëren met frisse reinheid en heldere bergbeekjes, maar ook met een kraakheldere lucht. Nu weet ik natuurlijk niet precies hoe het bij andere mensen op de wc is, maar hier in huis mocht je willen dat een frisse alpenweide het eerste is waar je aan denkt.

En dan dat schattige jonge hondje. Ook wel eens z’n koddig beestje op straat tegengekomen? Al van veraf zie je hem onhandig op die tè grote pootjes aan komen huppelen, en eenmaal dichterbij, wil hij met je spelen. Je wordt verrast door de kracht wanneer hij net dat onbeholpen lijfje tegen je opspringt, en tijdens het aaien voel je hoe zacht en donzig zijn vachtje is. Dus alleen al bij het zien van dit hondje voel ik me al blij. In mijn ogen kan het zelfs geen toeval zijn dat het een labrador-pup is die op het pak staat afgebeeld. Geen jong pup die later eventueel uit zou kunnen groeien tot een grote boze vechthond, maar een trouwe familie-hond, een hondje waaraan ik best mijn blote billen toe kan vertrouwen.

Boos op mijn hersenen omdat ze feilloos in de trucs van de marketingmensen tuinen, zet ik het pak terug in het schap en ga op zoek naar ander wc papier. Fijn hoor, zo’n museum. Daar waar ik voorheen de boodschappen in 10 minuten bij elkaar scharrelde, duurt het nu minstens een uur.

Babs Verstrepen