Breda adviseert WC-eend

COLUMN - Je hebt voorlichters en je hebt journalisten. Zo was het twintig jaar geleden. Toen was de scheiding van de verschillende rollen helder. Inmiddels is er veel veranderd. Dat leidt tot rare toestanden, hier in Breda.

Voorlichters lichten voor, zoals het woord het al zegt. Laat ik het even toespitsen op de gemeente Breda. Dat betekent dat je als journalist met een vraag over gemeentelijk beleid je moet melden bij een voorlichter.

Ook vragen aan wethouders moeten zoveel mogelijk via de afdeling communicatie gesteld worden, zoals het ook niet de bedoeling is dat journalisten direct een vraag gaan stellen aan een ambtenaar. Daar is een verklaring voor: de wethouder is politiek verantwoordelijk en moet dus zijn veto geven over het antwoord. Zijn kop gaat er immers af als de poppen aan het dansen gaan. De beantwoording van vragen duurt daardoor soms stroperig lang, maar soit.

Dan de journalist. Journalisten stellen vragen, maken foto’s tikken verhalen of produceren filmpjes. Die publiceren ze dan op internet, in de krant of vertonen ze op tv. Het is maar net voor welk medium je werkt. Die rolverdeling is helder. Je hebt elkaar nodig, dus hou je je aan de afspraken.

Twintig jaar geleden - of zelfs nog korter, tien jaar geleden - was dit het speelveld als het gaat om publicatie. Media stellen vragen, politici en voorlichters geven antwoorden en leggen beleid en keuzes uit. De journalist houdt de machthebber de spiegel voor door zijn werk te doen.

Tegenwoordig is alles anders. Dat is mooi. Iedereen kan publiceren als 'ie een smartphone heeft en een paar social media-accounts. Daarmee is elke burger een potentiële brengen van nieuws én een bron voor de journalist. Gebeurt er wat, dan is er altijd wel iemand in de buurt te traceren.

En hier gaat het in Breda fout. Een goede democratie functioneert pas als gemeente en politiek gecontroleerd kunnen worden op hun functioneren. Dat kan door kritische burgers, maar dat is ook vooral een taak van de journalistiek. Zoals het ook een taak van de journalistiek is om verslag te doen van wat er in de stad gebeurt. Ieder zijn rol, niet waar?

Maar waarom staat er dan een team van vier man/vrouw van voorlichting van de gemeente Breda in de baas zijn tijd via onder meer Facebook verslag te doen van de bekendmaking van de Glazen Huis dj’s? Terwijl de gehele landelijke en lokale media daar toch ook prachtige filmpjes en verhalen van hebben?

Gaan de staatsverslaggevers van de gemeente straks ook de wethouders kritisch ondervragen over hun beleidskeuzes, doen de gemeentelijke verslaggevers in de toekomst ook verslag van NAC, Breda Live, het Jazz Festival of de verkiezingen?

Met andere woorden: was deze door de plaatselijke overheid betaalde journalistiek eenmalig jeugdig enthousiasme over een mooi evenement dat in de stad plaatsvindt? Of moeten de lokale media zich opmaken voor een door lokale overheid gefinancierde staatsconcurrent en wacht ons Moskou aan de Mark, met berichten volgens het principe ‘Wij van WC Eend adviseren WC Eend?

Ik hoor het graag. Dan weet ik ook wat ik moet gaan doen.

Wijnand Nijs