Onderzoek: ooit twee gebouwen in Valkenberg

BREDA - Recent archeologisch onderzoek heeft aangetoond dat twee gebouwen hebben gestaan in park Valkenberg in Breda. Tot voor kort ging de gemeente Breda ervan uit dat er het 15de-eeuwse Huis Valkenberg heeft gestaan, maar bewijzen werden eerder niet gevonden.

>> Grote kaart

Huis Valkenberg is in de 15e eeuw als hofhuis gebouwd door de Heer van Breda en is bij zijn dood nagelaten aan zijn vrouw Johanna van Polanen. Het huis heeft op een driehoekig perceel gestaan tussen de middeleeuwse stadswal, het Begijnhof en de achterzijde van de Catharinastraat.

Bij archeologisch onderzoek in 1994/95, tijdens de grote herinrichting van het park Valkenberg, werden wel sporen uit de 15e eeuw aangetroffen zoals enkele bijgebouwen, grachten, waterputten en een visvijver en ook vele sporen uit andere perioden. Een spoor van het hofhuis zelf is toen niet gevonden.

Door de archeologische gegevens uit deze opgraving te combineren met onderzoek van enkele historici kon het “zoekgebied” van huis Valkenberg binnen het park worden verkleind. Tijdens die opgravingen is aangetoond dat het hof aan drie zijden een fysieke begrenzing had - een tweetal grachten en de aarden stadswal met stadsmuur. De begrenzing aan de oostzijde (ter hoogte van het huidige Begijnhof) kon afgeleid worden uit historische gegevens.

Maar ook zijn de technische mogelijkheden om archeologisch onderzoek te doen zonder feitelijke opgravingen op zó’n hoog peil gekomen dat de Gemeente Breda het archeologisch adviesbureau RAAP opdracht heeft gegeven het Hof en Huis Valkenberg te lokaliseren.

Weerstandsmeting en grondradaronderzoek hebben nu een kaart opgeleverd waarop contouren van twee gebouwen te zien zijn. Daaropvolgende grondboringen hebben aangetoond dat zich hier funderingsresten bevinden De gevonden gebouwcontouren zijn vergeleken met reeds bekende bebouwingen uit de Renaissance en met de 16de-eeuwse parkaanleg. Dit sluit volgens de deskundige uit dat de nieuwe vondsten uit die periodes dateren. Huis Valkenberg dateert immers uit de 15de eeuw.

De oriëntatie van de gebouwen sluit aan op de ligging van de nabijgelegen middeleeuwse grachten en panden. De aangetroffen gebouwen horen dus zeer waarschijnlijk beide bij het (Hofcomplex van) Huis Valkenberg. Om hier zekerheid over te kunnen bieden gaat er nog verder onderzoek plaatsvinden.

Daadwerkelijk opgraven van het huis Valkenberg is op dit moment niet mogelijk. Alleen als het erfgoed wordt bedreigd door bodemingrepen kan onderzoek plaatsvinden. Via nadere bestudering van de oude opgravingsgegevens gecombineerd met historisch wordt geprobeerd meer over het huis te vinden.