'Einde crisis niet in zicht, maar ze vlakt wel af'

BREDA - De crisis viert deze week haar eerste verjaardag. Het vallen van de gerenommeerde Amerikaanse bank Lehmann Brothers luidde een periode van globale, financiële somberheid in. Ook uit de troonrede die dinsdag werd voorgelezen blijkt dat Nederlanders er weer op moeten inleveren volgend jaar. Reden om eens te kijken hoe het Breda vergaat in deze tijd.

Waar staat Breda na een jaar crisis?

Gerben van der Harst, directeur bedrijven bij de Rabobank in Breda:
“Breda merkt de gevolgen van de crisis nog steeds. Een belangrijke indicator betreft de werkloosheid. Een toename met ca. 900 is fors, maar in historisch perspectief is de werkloosheid nog laag. Extra zorg vergt de snel oplopende jeugdwerkloosheid van ruim 400 naar ruim 600.”

Sandra Leenders, senior communicatieadviseur bij de Kamer van Koophandel:
“Als we de ondernemers in Zuidwest-Nederland mogen geloven nog niet. Hoewel de bedrijven wel positievere geluiden laten horen en we betere economische cijfers zien. Ondernemers in Zuidwest-Nederland zijn minder somber gestemd over de nabije toekomst dan elders in het land. Ook is een groeiend aantal bedrijven in de logistiek, de chemie en de voedings- en genotmiddelenindustrie minder somber.”

Is de crisis in Breda over haar hoogtepunt?

Van der Harst:
“Omdat Breda zich kenmerkt door nogal een gemengde samenstelling van de bedrijvigheid, is Breda behoorlijk weerbaar tegen economische tegenwind. Breda is gelukkig niet heel erg afhankelijk van een bepaalde branche die geraakt wordt. De woning- en kantorenmarkt worden nu het hardst getroffen. Bij de woningmarkt vindt 40 procent minder aan transacties plaats ten opzichte van vorig jaar. De kantorenmarkt ligt nagenoeg stil.”

“Verder is mijn verwachting dat ook Breda in algemene zin last krijgt van vraaguitval op gebied van luxe goederen. Breda als winkelstad en gezellige uitgaansstad zal in de zin van terugval in consumptie geraakt worden. In deze zin verwacht ik het dieptepunt in het vierde kwartaal van dit jaar en zal volgend jaar met horten en stoten verlopen, maar per saldo rond de lijn van 0% groei ten opzichte van 2009.”

Leenders:
“Het lijkt er wel op dat het dieptepunt is bereikt. De situatie lijkt zich te stabiliseren, al blijft de stemming onder ondernemers over het algemeen nog steeds somber. Voor bepaalde bedrijven, zoals die in de bouw, beginnen de problemen nu pas echt. En natuurlijk is er nog een naijleffect op het gebied van de werkgelegenheid. Maar vooral internationaal georiënteerde bedrijven zijn weer wat positiever.

“Lichtpuntjes zijn er dus vooral op het gebied van de export. De ondernemers zijn weer wat positiever: een relatief grote groep verwacht weer een toename van de buitenlandse omzet op korte termijn. Je ziet ook dat Breda beter scoort in vergelijking met de rest van de regio en met Nederland.”

Zijn er gebieden/sectoren in Breda waar het helemaal is misgegaan?

Van der Harst:
“Woningen en kantoren en dus de bouw die nu haar orderportefeuille afwerkt en te weinig nieuwe orders afsluit. Verder ook de automobielbedrijven en ZZP-ers, met name actief in de bouw.”

Leenders:
“Een negatieve uitschieter in de regio is de bouwnijverheid. Deze sector verwacht een verdere verslechtering in het derde kwartaal en is ook negatiever gestemd dan landelijk. Ruim de helft van de bouwbedrijven is negatief over de orderontwikkeling. Vergeleken met het landelijk gemiddelde is de orderportefeuille in de regio klein (vier maanden ten opzichte van zes maanden). Desondanks staan de rendementen in de bouwnijverheid nog niet sterk onder druk, mogelijk als gevolg van een naijleffect van eerder afgesloten contracten.”

Is het einde al in zicht?

Van der Harst:
“Het einde is volgens mij pas in de loop van 2010 in zicht. Pas in 2011 is er weer sprake van voorzichtig economisch herstel. Investeringen door de overheid zijn hierbij een belangrijke aanjager.”

Sandra Leenders:
“Nee, hoewel de economische recessie wel lijkt af te vlakken, in Zuidwest-Nederland zelfs wat sterker dan landelijk.”