Filosofe Joke J Hermsen opende BredaPhoto met een verhaal over de Homo Empathicus. foto Wijnand Nijs
Filosofe Joke J Hermsen opende BredaPhoto met een verhaal over de Homo Empathicus. foto Wijnand Nijs

BredaPhoto: tijd voor de invoelende mens

Cultuur

CENTRUM – Hoe leid je een fototentoonstelling in? Door een foto te onthullen? Een boek te overhandigen? Met een grap en een kwinkslag? Nee dus. BredaPhoto zocht het diepere verhaal achter Homo Empathicus, het thema van dit jaar.

Dus werd het een verhaal. Een openingsverhaal in Mezz. Zinnen, terwijl een beeld soms meer vertelt dan duizend woorden. Het was de vluchtigheid die schrijfster en filosofe Joke Hermsen op uitnodiging van de organisatie even wilde laten voor wat ie was.

Op rustige toon, met gepaste stiltes. Verbanden leggend tussen het verleden en het heden. Plato, Chronos en Kairos wisselden stuivertje met Kopland en de psychiatrie. “Breda had geen beter thema kunnen kiezen. De Homo Empathicus zweeft al jaren in de lucht. We zijn op zoek naar een alternatief, om op een andere manier over de mens na te denken. Anders dan de Homo Economicus. Niet graaiend.”

De Homo Empathicus. Het zijn de aanzetten tot het verder denken. Hermsen citeert er lustig op los. “Greed is out, empathy is in”, weet ze. Omdat vervolgens meteen te becommentariëren. “We hopen het maar.” Verwijzend naar onderzoekers (Baron Cohen) en vooraanstaande ondernemers (Car) wijst ze op het gebrek aan tijd. Het harde ritme van de klok sinds de intrede van de industrialisatie.

Het gebrek aan tijd, en de voortdurende stroom aan informatie en de verslaving daaraan zorgt voor een afname aan empathie. “Dat wijst onderzoek uit. We hebben tijdsbesparende apparaten, maar toch minder tijd. Hier klopt is niet.”

Naast de meetbare tijd, met Chronos, was er ook Kairos die eigenlijk staat voor het vergeten van de tijd, zo valt het verhaal van Hermsen samen te vatten. En dat vergeten van de tijd volgens Kairos, het stilstaan bij wat je ziet, wat je meemaakt, dat zorgt voor empathie, aldus de Amsterdamse filosofe.

Hier komt BredaPhoto om de hoek. “Neem de tijd, lees ook de introductie bij de tentoonstelling. Dat zijn mooie woorden. Kairos staat voor, bezinning, creativiteit en bezinning. Je kunnen en willen verplaatsen in de ander. Fotografie is in staat je in die andere tijd te doen komen.”

De fototentoonstellingen en lezingen zijn vanaf vandaag tot en met 21 oktober te zien op diverse plaatsen in de stad.

Het programma van het festival (site BredaPhoto)