Protest De Stilte met rookbommen foto Evy van der Sanden
Protest De Stilte met rookbommen foto Evy van der Sanden

Opinie: Nationalisering SNS kost cultuursector 1,1 miljard

Cultuur

OPINIE - De nationalisering SNS REAAL kost de cultuursector 1,1 miljard. Dat stellen Jan Baanstra, zakelijk leider De Stilte en Internationaal Stiltefestival en Joost Heijthuijsen, directielid Incubate in dit opinieverhaal.

De overheid redde SNS Reaal. Marktpartij SNS Reaal ondersteunt jaarlijks een veelheid aan maatschappelijke initiatieven. Van festivals tot projecten waarin jongeren leren om met geld om te gaan. Door overheidsingrijpen raakt de samenleving nu een belangrijke private partner kwijt. Kunnen wij er nu op rekenen dat de overheid de consequenties van haar eigen handelen compenseert?

SNS Reaal is genationaliseerd. Voor klanten goed nieuws: zij merken weinig van deze verandering. Het geld van de klanten is veilig. Het dreigend faillissement van het SNS REAAL Fonds blijft onderbelicht. De kunst- en cultuursector ziet met lede ogen aan hoe een van de grootste private fondsen dreigt te verdwijnen.

De redding van SNS Reaal kent de keerzijde van onteigende aandeelhouders. De grootste aandeelhouder Stichting Beheer SNS REAAL raakt 1,1 miljard euro kwijt. Hierdoor verliest het SNS REAAL Fonds zijn kapitaal.

Door een terugtrekkende overheid zijn particuliere fondsen noodzaak voor de financiering van maatschappelijke projecten. De overheid belijdt dat particuliere fondsen hun verantwoordelijkheid moeten nemen ten aanzien van kunst en cultuur, gelijktijdig wordt het grootste fonds de nek omgedraaid. In 2008 kreeg de culturele sector de eerste klap omdat Fortis in de problemen kwam en het daaraan gekoppelde VSBfonds haar budget zag slinken van 60 naar 30 miljoen.

In 2010 investeerde het SNS Reaal fonds 17 miljoen in kunst en cultuur, in 2011 was dit 18 miljoen. Het SNS REAAL Fonds maakt geen onderdeel uit van SNS REAAL BV. De onteigening van de aandelen in Stichting Beheer SNS REAAL betekent het einde van het fonds. Tot heden kenmerkt het SNS REAAL Fonds zich met een langetermijnvisie.

Ze maakt ondernemende, culturele en bijzondere sociaal-maatschappelijke initiatieven mogelijk. Er wordt in projecten voor jongeren geïnvesteerd, met het oog op carrièreontwikkeling en participatie. Educatieve en wetenschappelijke initiatieven gericht op cultuur worden door het Fonds ondersteund. Een voorbeeld hiervan is Cultuur in de Spiegel, een onderzoek van de Rijksuniversiteit Groningen naar een doorlopende leerlijn op het gebied van cultuureducatie voor basis- en middelbaar onderwijs. Vernieuwende en spannende initiatieven vinden een mecenas in het SNS REAAL Fonds, zoals blijkt uit de rol die het fonds speelt bij de vernieuwing van festivals, musea en de benadering van publieksgroepen.

Bij ‘marktfalen’ grijpt de overheid binnen het bankenwezen in. Waarom bij de kunst en cultuursector niet? Beiden blijken niet zelfredzaam te zijn. Nu heeft de overheid de bank gered en haar klanten beschermd. De burger mist miljoenen per jaar, omdat bankiers tot in de hemel gespeculeerd hebben. Bankiers worden nu gesubsidieerd, burgers worden gedwongen tot de grootste crowdfundingsactie ooit.

Wij roepen de overheid op om de kool en de geit te sparen. Met dit beleid zijn we door een speculerende bank, falend overheidstoezicht en een rigoureuze interventie een van onze grootste investeerders kwijtgeraakt. Met een bedrag dat gelijkstaat aan de bonussen van falende bankiers in een enkel jaar verzet de maatschappelijke sector bergen werk. Voor en door duizenden mensen. De overheid kan met een relatief klein bedrag voorkomen dat de schade oploopt. We hopen dat zij bij deze crisis net zo doortastend ingrijpt als bij de banken, die dit door eigen falen veroorzaakt hebben. Een wanprestatie vergoeden en de rekening doorschuiven, valt ethisch moeilijk te verantwoorden.

Dit opinieartikel is geschreven door Jan Baanstra, zakelijk leider De Stilte en internationaal Stiltefestival en Joost Heijthuijsen, directielid Incubate