Integratie van Polen in Breda anno 1953

BREDA - Breda viert op 25 en 26 oktober dat het 70 jaar geleden door de eerste Poolse Pantserdivisie werd bevrijd. De Poolse soldaten maakten een einde aan 5 jaar bezetting door het nazi-regime. Het lustrum is een mooi moment om stil te staan bij de innige band die Polen en Breda sindsdien hebben. Vandaag: de Poolse Bredanaars.

Een van de mooie kenmerken van het verleden is dat je ze kan vergelijken met het heden. Zaken als de opvang en integratie van vreemdelingen in de stad bijvoorbeeld. Stadsarchief Breda heeft een aantal jaren terug een mooi filmpje op youtube gezet van cineast Ytzen Brusse over de integratie van Polen in Breda na de tweede wereldoorlog.

Zo’n 260 Polen bleven na de bevrijding van Breda in de stad hangen. De Europese overwinning op het nazisme bracht voor hen weinig vrijheid in het vaderland. De Duitse overheersing werd daar opgevolgd door de bezetting en onderdrukking van de Rus.

In het filmpje van Brusse zien we hoe het Breda van vlak na de oorlog omgaat met deze Poolse vluchtelingen. Er wordt gesproken van een gemeenschap die in zijn geheel in het leven van de stad is opgenomen. Op de Grote Markt zien we mevrouw Luczynska boodschappen doen. “En alleen aan die naam is nog te merken dat ze Poolse is”, laat de polygoonstem ons weten.

De filmmaker gaat op zoek naar meer van zulke namen. Tussen de ‘vertrouwde winkels van Bredase kooplieden’ vindt Brusse een meneer Leszkiewicz, die zonder iets een bloeiende fietsenwinkel is begonnen. Hierna volgen nog meer voorbeelden van geslaagde zelfstandige Poolse ondernemers. Mensen als garagehouder Wincent Zarychta en meneer Kowal, die een rijdend kledingmagazijn heeft ‘met prijzen die men hier op prijs stelt.’

Brusse zegt dat de Polen in Breda niet als ongewenste ontheemden in een omrastert kamp wonen, maar zijn opgenomen in de gemeenschap en zich vrij voelen. “Vrij om Nederlands staatsburger te worden wat velen van hen ook werkelijk zijn en vrij om als Polen te leven. Zich een bestaan te scheppen. Vrijheid waar zij voor vochten in Breda en vrijheid die Breda hen daarvoor in ruil gaf.”

Het laatste shot is voor de Poolse buschauffeur Richard. De cineast filosofeert dat de buschauffeur wellicht naar Polen verlangt, of zich misschien juist wel helemaal happy voelt in Breda. “Maar wat hij ook voelt, hij is een loyaal burger van Breda geworden”, concludeert Brusse tevreden.

Bekijk hier het filmpje van cineast Ytzen Brusse over de integratie van Polen.