Opinie: Pepermunt en licht voor minder geweld tijdens het uitgaan

OPINIE - De roep om harde aanpak van uitgaansgeweld keert terug als het meldingen van geweld toenemen. Vraag menig politicus naar zijn of haar mening over uitgaansgeweld en je krijgt antwoorden als ‘daar moeten we keihard tegen optreden.’ Het lijkt een dagelijkse routine en levert ook mooie krantenkoppen op, maar politici in Breda die met de horecapolitie hebben meegelopen, zullen moeten beamen dat de huidige aanpak al keihard en professioneel is. Uitgaansgeweld tegengaan vraagt niet enkel om een harde aanpak of voorlichting Gedragsdeskundige Rick Baggermans en D66-politicus Tim van het Hof zien ook andere mogelijkheden: beïnvloed stappers met kleuren, geuren en beelden, betogen zij in dit opinieartikel. 

De huidige aanpak bestaat kortgezegd uit een intensieve samenwerking tussen horeca, portiers en politie en een proactieve houding van agenten gericht op preventie en de-escalatie. En met succes, want vanaf 2012 is er een daling te zien qua geweldincidenten. Politieteams uit heel Nederland komen op dit moment in Breda het kunstje afkijken. Maar ook deze aanpak kent zijn grenzen, zoals onze zeer betrokken burgemeester van der Velden ook stelt: ‘ordeverstoringen zijn echter niet altijd te voorkomen.’ Maar er kan meer gedaan worden naast de harde hand. Creatieve en slimme oplossingen in de buitenruimte veranderen onbewust ons gedrag. Met deze wetenschap kan volgens ons nog veel gedaan worden.

Daar waar alcoholische drankjes gedronken worden, vervagen sociale normen. Je voelt je wat vrijer en meer op je gemak. Alcohol heeft echter ook een nadelige uitwerking op gedrag en gezondheid. Het is daarom goed dat in het Preventie en Handhavingsplan Breda uitgebreid stil wordt gestaan bij voorlichting en alcoholmatiging bij jongeren en bewustwording bij hun ouders. Regelgeving, handhaving, educatie en preventie vormen samen de integrale aanpak voor het alcoholbeleid. Maar een antwoord op het uitgaansgeweld zelf is daarmee niet meteen gegeven. Volgens Rick Baggermans ligt aan veel maatschappelijke problemen gedrag ten grondslag, zo ook bij uitgaansgeweld. Het probleem los je op door het negatieve gedrag te veranderen. Vaak zijn (agressieve) mensen onder invloed van alcohol niet voor rede vatbaar. Maar er is niet per se rede nodig om gedrag van mensen te sturen, ook zonder dat mensen zich er van bewust zijn kun je hun gedrag veranderen. 

Ons gedrag is in grote mate afhankelijk van de omgeving om ons heen. Zo leidt een verwaarloosde omgeving (bijvoorbeeld gebroken ruiten of graffiti) tot meer antisociaal gedrag, de zogenaamde broken windows theory.  Een schoon, net en opgeruimd uitgaanscentrum zonder graffiti, halve broodjes shoarma en plat getrapte plastic bekertjes kan asociaal gedrag remmen. Maar niet alleen een schone omgeving, ook geur heeft (onbewust) invloed op gedrag. Zo zorgt pepermuntgeur voor minder agressie in het verkeer en mogelijk ook tijdens het uitgaan. Naast geuren kan ook de kleur van licht van invloed zijn op het gedrag van stappers. 

Tot slot, niet alleen in het centrum, maar ook op de weg er naartoe, kan gedrag beïnvloed worden. Door stappers op weg naar het centrum bijvoorbeeld beelden of woorden te laten zien die gevoelens van behulpzaamheid en vreedzaamheid oproepen, zullen mensen zich ook eerder naar die gevoelens gedragen. 

Het klinkt misschien gek, maar er is dus meer dan ‘een betere wereld begint bij jezelf.’ Creativiteit kan ook een handje helpen. Waarom zouden we het dan niet uitproberen? Zo kan Breda koploper blijven in het preventief bestrijden van uitgaansgeweld. Beste burgemeester, doe er uw voordeel mee, een hopelijk zien we u nog vaak in onze fraai belichte, naar pepermunt ruikende, schone en veilige binnenstad.

Dit artikel verwoordt de mening van Tim van het Hof (Gemeenteraadslid voor D66 Breda) en Rick Baggermans (gedragsconsulent bij Maverick Consultancy, een bedrijf gespecialiseerd in gedragsverandering)