'Je ziet de mensen hier groeien'

CENTRUM - De loop zit er al aardig in bij Jan en Alleman. Op 26 juni verrichtte wethouder Bob Bergkamp de officiële opening van deze bijzondere broodjeszaak aan de St. Janstraat. Bijzonder, omdat de helft van het personeel bestaat uit jonge mensen met een verstandelijke beperking. "Het is heerlijk werken", zegt eigenaar Fabian Muntslag (38). "Elke dag is anders en je maakt altijd wel wat geks mee."

Hij vertelt met liefde over zijn medewerkers. Over de jongen die wel pannenkoeken lust, maar alleen met aardbeienjam. "Hadden we hier laatst pannenkoeken gemaakt voor de eigen lunch. Moest ik wel naar de AH om een pot jam te halen, geen abrikozen- of kersenjam, maar aardbeien!"  En het meisje dat onlangs 18 jaar oud werd, mocht van haar ouders voor het eerst alcohol proberen. ,,Ze heeft de hele dag lopen vertellen hoe goed de sangria smaakte. Deze mensen zijn zo puur, daar geniet ik van."

Een lunchroom die draait op verstandelijk gehandicapte medewerkers is allang niet uniek meer. Zorginstellingen hebben het fenomeen ontwikkeld om hun doelgroep een zinvolle dagbesteding of zelfs betaald werk te geven. Intussen heb je ook een commerciële franchiseketen, die onder de naam Brownies&Downies gestaag groeit. Jan en Alleman is het initiatief van een particuliere ondernemer, Muntslag dus, die de zaak geheel voor eigen rekening en risico heeft opgezet. "Wij moeten het echt van onze broodjes hebben."

Zijn verstandelijk beperkte medewerkers zijn vooral stagiaires, afkomstig van St. Liduina (Breda) en De Bodde (Tilburg), allebei scholen voor speciaal onderwijs. "Er zijn er ook bij die net uitstromen van school. Het is de bedoeling dat ze hier uiteindelijk een echte werkplek vinden", vertelt Muntslag. "Ze werken in de bediening en de keuken, ze stofzuigen, poetsen en vullen drank bij. Alles wat wij doen, doen zij ook. En als ze het niet kunnen, leren ze het onder begeleiding. Zo doen mijn twee kinderen thuis het ook: gewoon proberen, het geeft niks als iets niet meteen lukt."

De nieuwe staf raakt langzaam maar zeker ingewerkt. Ze hebben al dagen meegemaakt dat de zaak bomvol zat, met 70 tot 80 gasten. Dan is het even stevig aanpoten. Als de stress te veel wordt, kunnen de medewerkers achterin de lunchroom even stoom afblazen. Daar staat een tafel met kleurboeken en -stiften, handig om al kleurend het volle hoofd even leeg te maken. "Als het personeel dan even pauzeert, nemen wij het werk over", zegt Muntslag. 

Hij volgde zijn opleiding aan De Rooi Pannen, waar hij later ook examinator werd. De chef-kok kookte onder meer bij Bredase zaken als La Iguana, Brooklyn en CC's aan de Grote Markt. In een ruim, fraai opgeknapt pand aan de St. Janstraat, dat vroeger dienstdeed als magazijn van sportzaak Brejaart, opende hij zijn eerste eigen zaak. 'Jan en Alleman' verwijst natuurlijk naar de straatnaam. "Maar het is ook Bredaas voor iedereen. Want we koken voor iedereen. Iedereen kan hier werken. En onze meubels zijn te koop voor iedereen."

Dat laatste is de handel van zijn vrouw Harmke, die tekende voor de eigenwijze en smaakvolle inrichting van Jan en Alleman. Muntslag toont trots de tot tafels omgetoverde paneeldeuren, het rijtje bioscoopstoelen uit Brussel en de kloostertafeltjes. "Als er een prijskaartje aan hangt, kun je het kopen. En anders moet ik eventjes met mijn vrouw overleggen." 

Het werken met verstandelijk beperkt personeel geeft Muntslag veel voldoening. "Ze hebben allen hun eigen handboekje, maar je ziet ze elke dag groeien en dat vind ik prachtig." Zijn gasten weten in wat voor lunchroom ze zitten en accepteren het dat als de bestelling eventjes op zich laat wachten, of als de bediening niet meteen adequaat is. "De gasten zijn hier een stuk relaxter." 

Zijn zaak is van dinsdag tot en met zondag geopend tot 17.30 uur. Alleen op donderdag blijft hij langer open, tot 19.30 uur. Dan kunnen gasten 'Aanschuiven bij Jan en Alleman' en krijgen ze voor 14,50 euro een tweegangendiner voorgeschoteld. "Wij gebruiken verse, biologische spullen van De Kleine Hoeve, een zorgboerderij uit de Haagse Beemden. Voor dat verrassingsmenu ga ik als kok helemaal los." Vanavond is het weer zo ver. Zijn doel met Jan en Alleman? "Dat de zaak goed draait en dat deze mensen nog lang hier kunnen werken."