Eerste Avondje NAC: ‘Het was fantastisch dat licht’

BREDA - 27 december 1975. Het eerste Avondje NAC. Tegenstander was Fortuna Düsseldorf, een oefenwedstrijd. Voormalig sportverslaggever Romain van Damme herinnert het zich nog goed. Voor dagblad De Stem volgde hij NAC in die tijd. “Het was fantastisch dat licht.”

Van Damme begon drie jaar eerder bij De Stem. In het begin mocht hij als jong broekie debuteren in het amateurvoetbal. “Zo werkte dat toen onder chef sport Harry Vermeulen, wedstrijden van Veerse Boys, dat soort potjes, daar begon je mee.” Al snel bleek Van Damme klaar voor de profs. Voor De Stem volgde hij Feyenoord, PSV en dus NAC.

De sfeer die er op de Avondjes ontstond, blijft ongrijpbaar, ondanks bijna veertig jaar ervaring. “Het heeft te maken met de Bredase mentaliteit, die samengevat neerkomt op ‘als we kunnen mauwen met een biertje erbij”, denkt Van Damme, die inmiddels al weer een aantal jaar seizoenkaarthouder is. “Met wat vrienden mopperen, een biertje en daarna naar de Beyerd. Het voetbal is soms niet om aan te zien, maar die sfeer hè.”

Ook de spelers die toen op het veld stonden droegen bij aan de sfeer. Het was een elftal van niet lullen maar poetsen. Van Damme: “Een ploeg die hard werkte.” Een mentaliteit die nog steeds erg op prijs wordt gesteld in Breda. “Het publiek reageert op de spelers”, vatte voetbalverslaggever Sjoerd Mossou het in het jubileumboek 100 jaar NAC samen. “NAC-supporters hebben een vonkje nodig. Een heel kleintje vaak maar. Een opstootje. Een tackle. Een flitsende aanval. Sturm und Drang. Juist dan ontbrandt het vuur in volle glorie.”

Van Damme over de beginjaren en het ontstaan. “Maar ook het stadion was belangrijk. Je stond ontzettend dicht op het veld en dan had je die hoofdtribune die als een soort steenpuist omhoog kwam. De lichtmasten aan de rand van de binnenstad. Het zorgde voor een apart sfeertje.”

Waarom ontstond zoiets niet bij PSV, waar hij toch ook kwam? “Dat blijft moeilijk te vangen. Het Bredase publiek houdt van gezellig, maar is wel kritisch.” En toch weer dat stadion, grijpt Van Damme terug. “Met het frietkot achter de tribune. Ik heb daar trainer Jo Jansen na de wedstrijd nog wel eens friet zien halen.”

De sfeer bij NAC is ongrijpbaar. Aparte liedjes vanaf de tribune - ‘Wir fressen Papegaai’ - en een algehele allergie tegen alles wat riekt naar commercie of georkestreerde gezelligheid, zo merkte directeur Stefaan Eskes een paar jaar geleden nog. Een jingle van bouwmarkt Hornbach in plaats van de traditionele ping. Hoongelach was zijn deel. Net zoals nu ook een deel van de supporters weinig enthousiast is over de voor deze vrijdag opgezette lichtshow met de telefoons.

Oud-scheidsrechter en oud-voorzitter Frans Derks vatte in het boek 100 jaar NAC bondig samen hoe de club ook is en leeft. “Leg een bal op de middenstip en het stadion stroomt vol.” Van Damme haalt de herinnering op aan de wedstrijd van vorige week, tegel Telstar. “Een matige tegenstander en tot aan de aftrap beestenweer, zit er toch weer vijftienduizend man op een maandagavond.”

Memorabele Avondjes NAC maakte Van Damme maar genoeg mee. Geen Avondje, maar wel bijzonder: “13 mei 1984, NAC-Veendam. Het werd 10-1 nadat NAC eerst met 0-1 had achter gestaan. Bob Latchford scoorde vier keer, waardoor NAC de vierde periode pakte en uiteindelijk promoveerde.”

De lichtmasten die secretaris Eugène Lemmens in de jaren zeventig uit Frankrijk importeerde staan inmiddels al weer jaren in Waalwijk en de slogan ‘Een Avondje NAC, ja, gezellig’ is ook al weer ondergestoft.

Toch belooft de viering van het 40-jarig bestaan van het Avondje NAC weer een ouderwets Avondje NAC te worden. “Dat dient in de regel gecombineerd te worden met een cafébezoek, liefst voor en na de wedstrijd, daar is iedereen het snel over eens”, aldus Mossou in 100 jaar NAC.