Lijsttrekkers Maes (SP) en Aartsen (VVD): ‘Niet met een giraffe de stad in’

BREDA - Als natuurlijke tegenstanders werden ze drie jaar geleden in elkaars armen gedreven. Thierry Aartsen (VVD) en Bas Maes (SP) verenigden samen rechts en links in de coalitie. Als lijsttrekkers kijken ze terug én vooruit. “Ingewikkeld? Helemaal niet”, stelt Aartsen.

“We lijken misschien wel meer op elkaar dan Thierry wil toegeven”, vertelt Maes. “Namelijk dat we uitgesproken en duidelijk zijn.”
Aartsen: “We hebben laten zien dat we samen goed kunnen besturen, door elkaar de ruimte te gunnen.”
Maes: “We hebben de ruimte genomen om de flanken in te kleuren.”

Onder druk
Maes en Aartsen werden in 2015 coalitiepartner toen de linkse coalitie knapte. Tot die tijd vormden GroenLinks, Breda’97, CDA, SP en PvdA het college. Maes: “Het was een coalitie die slechts een zetel meerderheid had en die daardoor steeds onder druk stond. Er hoefde maar iemand in de file te staan of er was een probleem. Ook meenden verschillende fractieleden bij andere partijen dat te moeten gebruiken om alles uit te onderhandelen.”

De SP-voorman herhaalt het later nog eens. “Onze voorkeur gaat uit naar een stabiele linkse coalitie, maar als die er niet is, dan gaat een stabiele middencoalitie voor een instabiele linkse. Dat dat werkt hebben we de afgelopen drie jaar laten zien. Afspraak is afspraak.”

Aartsen: “We hebben laten zien dat we elkaar zaken gunnen om de eigen standpunten binnen te halen. We hebben elkaar gevonden in het besturen van de stad. Daarbij moet je elkaar kunnen vertrouwen en ruimte geven. Zij het buurthuis in Geeren-noord, wij de parkeermeters het eerste kwartier gratis, bijvoorbeeld.”

Dat leverde soms lange onderlinge telefoongesprekken op. “Tot diep in de nacht”, schetst Maes. “Stevige discussies op het scherpst van de snede”, noemt Aartsen dat. “Je moet niet denken dat iedereen blij is als hij de krant openslaat. Als maandagmorgen een naam had, was die Bas Maes”, verwijst hij naar het doorgaans moeizame begin van een werkweek.

Maar toch. De coalitie is Aartsen ‘goed bevallen’. “Andere partijen hebben daar meer problemen mee gehad dan wij. Wij wisten dat we met drammen toch de ander niet konden overtuigen. Dus zoek je een compromis.”
Maes: “Het was geen fusietraject.”

'Als jij naar de dierentuin wilt, en je vrouw wil shoppen, dan ga je niet met een giraffe de stad in'

- Had de kiezer daar geen problemen mee?
Aartsen: “Iedereen snapt dat je moet kiezen. Dat moet je thuis ook. Als jij naar de dierentuin wilt, en je vrouw wil shoppen, dan ga je niet met een giraffe de stad in.”

Maes, lachend: “Wij slikken dit, maar dan hebben we dat. We hoeven niet recht te praten wat de vorige keer krom was. Daarbij: wij hebben 5 van de 24 coalitiezetels. Dan weet een kiezer ook dat je niet alles binnenhaalt. Wel hebben we laten zien dat we in vier jaar coalitie meer hebben kunnen bereiken, dan vanuit de oppositie. Daar praat je jaren om een komma te wijzigen in een beleidsstuk. Nu schrijf je mee.”

Landelijk sloot de SP de VVD nogal duidelijk uit vorig jaar. Maes: “Dat gaat hier niet gebeuren. Er is niets gebeurd om dat te doen.”
Aartsen haakt meteen in met een brede lach: “Wij omarmen elke partij die bij wil dragen het VVD-programma uit te voeren.”

- Over welk punt in elkaars verkiezingsprogramma verbazen jullie je het meest?
Maes over de VVD: “Over niks eigenlijk. Het VVD-programma laat zich lezen als meer asfalt, minder belastingen. Wat mij verbaast is dat ze zich profileren als een financieel degelijk partij, maar dat ik de onderbouwing mis voor afschaffen van de hondenbelasting, verlaging van de OZB en de parkeertarieven.”

Kas in het stadhuis
Aartsen: “Wij schrappen vier miljoen aan bestuurlijke vernieuwing. Een kas in het stadhuis waarin ambtenaren en wethouders kunnen vergaderen, daar snap ik werkelijk niets van.”
Maes: “Aartsen doelt op de post open overheid van 3,9 miljoen. Maar daar is maar tien procent Breda Begroot van. Daar zit ook geld van de VVD-wethouders in.”
Aartsen: “Maar ook de thematafels, die overduidelijk niet werken. Kijk naar de kinderboerderij in noord. Daar moet je drie jaar over praten.”

Aartsen over het SP-programma: “Dat de SP wil experimenteren met het basisinkomen.”
Maes onderbreekt: “Een sociale variant onderzoeken.”
Aartsen: “Zelfs onderzoeken gaat een brug te ver. Wij vinden dit gratis geld, waarbij je mensen afschrijft. Je zegt: blijf maar thuis. Terwijl er genoeg werk is.”
Maes: “De VVD laat zich hier teveel voor het karretje van de werkgevers spannen. Misschien moeten de werkgevers die geen personeel kunnen krijgen, zorgen voor goede arbeidsvoorwaarden. De VVD zit op korten op de uitkeringen, wij op meer verdienen.”
Aartsen: “Er zijn nergens zoveel banen als in Breda, 100.000. Dat er dan acht vacatures bij groenvoorziening van de stad zijn en dat er onder de vijfduizend mensen met een bijstandsuitkering niemand aan het profiel voldoet? Dat gaat er bij mij niet in. Dat moeten dan wel heel bijzondere boompjes zijn.”

Woningmarkt
Een ander onderwerp. De woningmarkt. Breda kent al jaren een tekort. De afgelopen jaren hebben woningcorporaties nauwelijks nieuwbouw gepleegd, ook ontwikkelaars schroefden de bouw terug.
- Welke oplossing zien SP en VVD?

“We missen koopwoningen tussen de 150.000 en 200.000 euro”, stelt Aartsen. “Daarop moeten we doorpakken. Stellen waarvan hij in een winkel werkt en zij in het basisonderwijs, die blijven nu in een sociale huurwoning zitten. Die kunnen niet kopen en vluchten naar Etten-Leur of Oosterhout.”
Maes: “Of andere plaatsen waar je niet wilt wonen.”

De oplossing van Maes: meer sociale en betaalbare huurwoningen. “Raadsbreed wordt erkend dat daaraan een tekort is. Toen ik dat zes jaar geleden zei, werd ik nog weggelachen door de toenmalige wethouder, Bergkamp. In het verleden was het slopen en verkopen, nu worden er 1600 woningen gebouwd de komende jaren.”

In de huidige afspraken is vastgelegd dat het streven bij elk nieuwbouwproject twintig procent sociaal en zo’n tien procent betaalbare woningen moet zijn.
Aartsen: “Van dat dogma moeten we af. Dan krijg je dus dat er duurdere woningen gebouwd worden om daarmee de goedkope huur te financieren. Voor starters op de koopmarkt komt er dus niks. Laat de corporaties maar sociale woningen bouwen. Daar zijn ze voor, niet de ontwikkelaars.”
Maes: “Maar die hebben wel een verhuurdersheffing opgelegd gekregen, waardoor ze niet kunnen investeren.”
Aartsen: “Die hebben echt wel geld hoor.”
Maes: “Stoere praat van de heer Aartsen. Maar ik ben het met hem eens: de wachttijden zijn te lang.”
Aartsen: “We moeten af van dat percentage en weer gewoon gaan nadenken.”

Campagne
Nog twee dagen campagne hebben de twee voor de boeg. Online vangen de twee elkaar vliegen af. Maes deelt steevast de posts van Aartsen, met daarbij een cynisch commentaar. “Bier drinken met Klaas, plaatjes draaien met Mark.”
Aartsen: “Het is positivisme tegenover negativisme.”
Maes: “Ik zou willen zeggen: positivisme tegenover realisme. Het leven is niet voor iedereen een groot feest.”

Terug naar de samenwerking van de afgelopen jaren.
Aartsen: “We hebben laten zien dat wat we roepen, dat we dat hebben kunnen waarmaken.”
Maes: “Ik wil graag het laatste woord. Maar daar ben ik het mee eens.”