Afbeelding
Henk Voermans

Boodschap aan nieuwe raad en college: Nu doorpakken met energietransitie! (opinie)

Politiek

BREDA - Een nieuwe raad én een nieuw college biedt kansen op gebied van duurzaamheid. Tijd voor Breda om door te pakken, betogen Derk Hueting, Jan Schouw, Ad Bijma, Paul Dielissen, Wieke Bonthuis in dit opinieartikel. Hun boodschap aan de onderhandelaars. “Een snelle energietransitie lukt alleen als overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke partijen als energiecoöperaties in partnerschap samenwerken.”

We kunnen er niet meer omheen. De energietransitie wordt door alle politieke partijen als een van de belangrijkste issues gezien. We gaan veel minder energie gebruiken, van het gas af (in 2030 geen Gronings gas meer!) en duurzame bronnen als zon, wind, biomassa en aardwarmte inzetten.

Welk college er ook komt, de energietransitie komt prominent op het programma. Het laatste college heeft het tempo al opgevoerd, bedrijven maar vooral ook inwoners van de stad tonen zich actief. De ZonneWijde (voor de Praxis), Zonneveste (panelen op het dak van Nieuwe Veste) en Princenstroom (panelen op het dak van de meubelboulevard), allemaal gefinancierd door bewoners, zijn daar sprekende voorbeelden van. En met hulp van energie coöperatie BRES investeren steeds meer huishoudens in het isoleren van hun woning, want dat is en blijft de eerste stap!

Te weinig en te langzaam
Er staat de komende tijd veel op stapel: verduurzaming van de Amercentrale, windturbines langs de A16, een aantal mega-zonnedaken en -zonneweides in ontwikkeling, gemeentelijk vastgoed dat stevig wordt aangepakt. De praktijk is echter ook dat we nog steeds veel te weinig doen en veel te langzaam. Nederland bungelt onderaan in Europa met de omschakeling naar duurzame energie. Het nieuwe kabinet, met minister Wiebes als verantwoordelijke komt snel en concreet uit de startblokken. Doet het nieuwe college in Breda dat ook?

Bedrijfsleven wil wel
Jeroen van Glabbeek, directeur CM en succesvol ondernemer in Breda formuleert het in de ‘Toekomstgids Brabantse gemeenten’ van Brabant Kennis (nieuwe gemeenteraad: gebruik dat verhaal!) als volgt:  “…Denk aan klimaatverandering, daar mogen we niet langer laconiek over doen. We zijn al blij met klimaatneutraal, dat lijkt het hoogst haalbare. Maar we moeten het klimaat verbeteren, de aarde afkoelen…” Met andere woorden, ook ondernemend Breda zegt: “Maak haast met het CO2 neutraal maken van de stad en ga verder dan dat!

Met de nieuwe slogan ‘Breda brengt het samen’ wil Breda verbinden en kwaliteit bieden: “...Wonen en werken in een historische en groene omgeving met goede stedelijke faciliteiten en oog voor duurzaamheid. In 2030 ligt Breda als eerste Europese stad in een park...” zo geeft de stadsvisie aan.  

Breda wil uitblinken, lezen wij hieruit!  Anders verzin je dit soort ambities niet. En het kan, als we nu doorpakken! Niet alleen in de energietransitie, maar gekoppeld daaraan ook in bestuurlijke vernieuwing en het in positie brengen van de burger! Geen terugtredende overheid, maar een slim terugkerende overheid, zoals de Toekomstgids Brabantse Gemeenten zegt!  

Slimme overheid
Er is inmiddels meer dan overheid en markt, namelijk een mondige burger die zich steeds nadrukkelijker meldt en zich organiseert in bijvoorbeeld energiecoöperaties. En doen we dat samen slim, dan leidt dat tot een slanke, slimme overheid en meer ondernemerschap en werkgelegenheid. En is dat niet precies waar de nu grootste partij in de stad voor staat?

Breda van het gas af als onderdeel van de CO2 neutrale stad lukt alleen als de burger vanaf het begin wordt betrokken bij dit proces en daarin als serieuze partij wordt gezien. Achter iedere voordeur moeten straks ingrijpende keuzes worden gemaakt en de gemiddelde burger en woning bestaat niet! Maatwerk is nodig. De eerste wijkenergieplannen worden inmiddels gemaakt: omdat iedere wijk een andere oplossing vraagt en de transitie dicht bij de burger georganiseerd moet worden wil zij slagen.

170 miljoen per jaar
We betalen als Bredanaars samen zo’n  € 170.000 miljoen aan energiekosten per jaar. Een groot deel van dat bedrag verdwijnt nu buiten onze gemeenschap. Wordt het niet eens tijd dat we de handen ineenslaan en ervoor zorgen dat een groot deel daarvan in de gemeenschap blijft?

Met Windpark A16 wordt een mooie stap gemaakt: 25% van het rendement van de windturbines wordt geïnvesteerd in de directe omgeving om daar de energietransitie een boost te geven. Geïnitieerd door bewoners lang de A16, die droomden van een dorpsmolen, een windmolen die geld genereert voor de buurt! Daarmee brengen we de CO2 neutrale stad stapjes dichterbij, stimuleren we de lokale economie en versterken het gemeenschapsgevoel.

Natuurlijk, wij snappen ook wel dat de energietransitie in eerste instantie een enorme investering vraagt, maar samen bedenken we slimme financieringen waardoor iedereen, ook de minder bemiddelde burger, kan meedoen.

Ruimte nodig om mee te doen
De energietransitie vraagt om ruimte voor bedrijven en inwoners om mee te kunnen doen. Niet alleen als ‘inspreker’, maar als actieve participant, die zelf deelneemt, met oplossingen komt en bereid is om ook zelf te investeren.

Wij zien een nieuw groen energiebedrijf voor ons in Breda. Dat bestaat uit een verzameling van kleinere en grotere projecten, waarvan het eigendom in handen is van  lokale gemeenschappen. Met die projecten voorzien zij de stad van duurzame energie, en de lusten en de lasten liggen ook bij hen.

Dat vraagt om een professioneel georganiseerde maatschappelijke onderneming die dit aanjaagt en organiseert, samenwerking met bedrijven en een ondersteunende rol van de overheid. De winst die dat oplevert moet naar de burger! Taak van de overheid is ons inziens om burgercoöperaties in positie te brengen om die rol te kunnen spelen door ze financieel te faciliteren. Niet als subsidie, maar als maatschappelijke investering die zich dubbel en dwars terugbetaald.  

Energietransitie als aanjager van stedelijke vernieuwing
Een snelle energietransitie lukt alleen als overheid, bedrijfsleven en maatschappelijke partijen als energiecoöperaties in partnerschap samenwerken. Dat kun je uitdrukken in een convenant, een samenwerkingsovereenkomst of een dienst voor algemeen economisch belang (DAEB), zoals onlangs ook afgesproken op gebied van toerisme/recreatie. Dat laatste is pas echte innovatie.

Het zou ons niet verbazen als de energietransitie de grote aanjager wordt van heel veel stedelijk vernieuwing en ontwikkeling, zowel fysiek (hoe ziet de stad er straks uit) als bestuurlijk (hoe organiseer je en stuur je aan). 

Als Breda nu voor op die golf gaat meedrijven, wordt het die stad in het park!  

Dit opinieartikel verwoordt de mening van Derk Hueting, Jan Schouw, Ad Bijma, Paul Dielissen en Wieke Bonthuis, allen betrokken bij energie-initiatieven in de stad. “En wij denken met ons vele betrokken en ondernemende burgers van Breda.”