Turfvaart bij sculpturen.
Turfvaart bij sculpturen. Foto: Aad van Diemen

Bredase Turfvaart wordt gemeentelijk monument

Door: Robbert Temmen Algemeen

BREDA - De gemeente wijst de Bredase Turfvaart aan als gemeentelijk monument. Dat gebeurt omdat de Turfvaart volgens de gemeente een belangrijke cultuurhistorische waarde heeft. In 2018 is het 400 jaar geleden dat de Bredase Turfvaart feestelijk werd geopend. Het Princenhaags Museum heeft hier vorig jaar een tentoonstelling en een lezingenreeks aan gewijd.

Samen met het Princenhaags Museum is het idee ontstaan om de Bredase Turfvaart aan te wijzen als gemeentelijk monument. Het gaat hierbij om de oorspronkelijke loop uit 1618 (bij Krabbenbossen) en de jongere loop ten westen van de HSL/A16 (parallel aan Raamschoorseweg en Den Dogdreef).

Turfvaart
De Turfvaart is meer dan 25 kilometer lang en loopt van de Belgische grens via de uitgestrekte veengebieden in de omgeving Nieuwmoer, Achtmaal naar De Rith in Breda. In dit gebied werd al vanaf ongeveer 1450 veen afgegraven en gedroogd. Via turfvaarten werd het vervoerd naar havens in Leur en Roosendaal. Pas vanaf 1618 ook naar Breda, via de Bredase Turfvaart. In 1743 was de turf op en stopte de winning. Grote delen van het gebied rond de Turfvaart zijn door de provincie bestempeld als ‘natte natuurparel’. Het bestaat uit vennen en poelen, moerassen en stromend water, droge en natte heide en bossen. De afgelopen 25 jaar zijn deze natuurgebieden door uitbreiding en natuurontwikkeling onderling aan elkaar verbonden met de Turfvaart als ruggengraat.

Bescherming
In het bestemmingsplan Buitengebied Zuid zijn voor de Bredase Turfvaart al sterke beschermingsmaatregelen opgenomen vanwege de cultuurhistorische en landschappelijke waarde. De status van gemeentelijk monument zorgt niet voor een nog sterkere bescherming. Voor wijzigingen moet de eigenaar in het vervolg wel een Omgevingsvergunning voor het onderdeel monumenten aanvragen.

Het eigendom van de oorspronkelijke loop van de Bredase Turfvaart ligt bij het Brabants Landschap. De jongere loop ten westen van de HSL/A16 is eigendom van waterschap Brabantse Delta. Het waterschap zegt trots te zijn op de historie en de waarde die aan deze waterloop is toegekend.