De eikenprocessierups in Breda: '24000 eiken en één bestrijdingsteam'

De processierups heeft Breda in de greep. Wie heeft er geen rode bultjes gehad? Of is de afgelopen weken met een grote omweg om een van de gemarkeerde eikenbomen in de stad gefietst? Vijf vragen aan Henk Maas, medewerker boomonderhoud Breda, die zich deze weken bezighoudt met de bestrijding van de beestjes. 

Hoe gaat het?

De overlast is dit jaar erg groot. We doen ons best, maar het is dweilen met de kraan open. We hebben een gespecialiseerd bedrijf in het veld die de rupsen zuigen en een heel team van mensen erachter om alle locaties scherp in kaart te brengen. We willen natuurlijk niet zomaar iedereen die bomen injagen. Dit is echt iets wat je aan een specialist moet overlaten. Dat bedrijf werkt in duo’s van een chauffeur en iemand die de nesten zuigt met een pijp van zo’n zeven meter. 

Over hoeveel nesten gaat het?

Dat weten we niet precies. Gemeente Breda heeft 24.000 eiken als laan, straat en parkbomen in beheer. Maar ook van Staatsbosbeheer en particulieren zelf zijn eikenbomen in Breda te vinden. Niet alle bomen zijn besmet natuurlijk. Een boom kan één nest hebben, maar ook zes. Locaties waar de rupsen het meeste risico vormen zoals bijvoorbeeld bij kinderdagverblijven, verzorgingstehuizen en schoolpleinen maar ook langs drukke fietspaden worden als eerste aangepakt. Dat zijn zo’n 139 locaties. We kunnen iets van 165 bomen per week doen, afhankelijk van de hoeveelheid aanwezige nesten. We zouden graag een tweede ploeg inzetten, om naast de acute plekken ook de aanpak van de andere besmette bomen te doen, maar die is niet te vinden. De vraag is in het hele land enorm, de markt is verzadigd. We moeten dus roeien met de riemen die we hebben. 

Later in het seizoen, de verwachting is augustus, wordt extra capaciteit ingezet om ook de andere locaties nog te bestrijden.

Twee mensen en 24.000 eikenbomen, dat klinkt niet bepaald hoopvol voor volgend jaar. 

Niemand weet hoe het er volgend jaar uitziet. Als we volgend jaar een natte en koude lente krijgen zullen er misschien lang niet zoveel rupsen zijn. Maar eerlijk gezegd is er nog maar weinig bekend, vooral van de nachtvlinder waarin de rups zich ontpopt. We weten niet hoe die gedijt. We dachten bijvoorbeeld dat de vlinder niet goed tegen de extreme hitte van vorige zomer kon en het aantal rupsen dit jaar daarvan kon afhangen. Op het stadkantoor wordt overigens nu al hard gewerkt aan een plan van aanpak voor het komende jaar, zodat we in 2020 zo goed als mogelijk voorbereid zijn op de rupsen. Als het lukt gaat de gemeente ook de komende weken starten met het plaatsen van feromoonvallen als biologische bestrijding om te monitoren waar volgend jaar de prioriteiten zijn.

Heel Breda zat twee weken geleden onder de bulten. Nu hebben we er minder last van, ook al zie je nog overal nesten. Hoe kan dat?

De eerste haren van de rups zijn niet de brandharen. Ook die grote haren die je op de foto’s ziet prikken niet. Het zijn de kleine haartjes ertussen in die prikken. Bij de één na laatste vervelling laat de rups ze los. Dan hebben wij er dus last van. De prikkende haartjes die achterblijven zitten min of meer vast in de vellen in de nesten. Die nesten zijn ingekapseld in ballen en daardoor niet meer zo gevaarlijk. Alleen als die ballen uit de boom vallen vormen ze nog een gevaar. Ook in het begin, als de rups beweegt en in processie loopt is ie gevaarlijk. Dan kan ie zich bedreigd voelen en dan laat hij ook prikkende haren los. 

Hoe gaan we de strijd met de rups de komende jaren winnen?

We zijn volop in ontwikkeling hierover. Zoals gezegd werken we nu al aan een plan van aanpak voor volgend jaar. We zijn ook in gesprek met andere gemeentes om ervaringen te delen. Breda gaat hoe dan ook voor een natuurlijke aanpak, chemische middelen willen we niet inzetten, omdat dat te veel negatieve effecten op de natuur heeft. Bestrijden met natuurlijke of chemische middelen gaat ten kosten van de biodiversiteit. We zijn nu bezig om in kaart te brengen wat op natuurlijke wijze nog extra opties kunnen zijn. Om te komen tot een goed plan van aanpak voor de beheersing van de eikenprocessierups, is ook contact met Natuurplein de Baronie.