Franks Filmtip: Tel Aviv on Fire

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in een van de Bredase bioscopen draait. Deze week: Tel Aviv on Fire. Te zien in Chassé Cinema.

De film Tel Aviv on Fire is aangekondigd als een komedie. En dat is het ook, al doet de titel dat niet vermoeden. En het decor van de film al helemaal niet, want het verhaal speelt zich af midden in het Israëlisch Palestijnse conflict.

De soap

Uitgangspunt van de film is de soap Tel Aviv on Fire, die tijdens de zesdaagse oorlog in 1967 in Palestijns gebied op TV wordt uitgezonden, maar ook in Israël populair is. In de soap is de Israëlische generaal Yehuda Edelman (Yousef Sweib) het doelwit van een beeldschone Palestijnse spionne (Lubna Azabal). Zij probeert deze de generaal te verleiden om hem militaire geheimen te ontfutselen. Ze beloofd met hem te trouwen, maar zij is verliefd op een Palestijnse man en de grote vraag die de kijker wekenlang in spanning houdt is: voor wie zal ze kiezen? Gaat ze voor de "goede zaak" of wint de liefde.

De film

In werkelijkheid heeft deze soap nooit bestaan. De film draait om Salam (gespeeld door de Palestijn Kais Nashif) en Assi (gespeeld door de in Israel geboren Yaniv Biton). Salam is een slapjanus, die nog bij zijn moeder woont. Hij mag meeschrijven aan het script van de soap omdat zijn oom daarvan de producent is. Assi is de hoekige Israëlische officier van de grenspost bij Ramallah die Salam iedere dag moet passeren om in de studio te komen waar de soap wordt opgenomen. Aan de grens zijn roadblocs en snauwende Israëlische soldaten, als Palestijn van dertig wordt hij telkens uit de rij wachtende automobilisten gepikt, hij wordt gefouilleerd en ondervraagd.

Als Assi er achter komt dat Salam meeschrijft aan het script van de soap Tel Aviv on Fire probeert hij hem zo ver te krijgen de verhaallijn aan te passen. "Ik ben heel romantisch" zegt hij tegen Salam, maar eigenlijk wil hij zijn vrouw imponeren, die als vaste kijker hartstochtelijk meeleeft met de personages in de soap. Het komt Salam niet eens zo slecht uit dat Assi telkens weer over het script begint omdat het hem op ideeën brengt voor het dagelijkse vervolg. In het kantoor van Assi maakt hij ijverig aantekeningen, die ze gaandeweg steeds meer met elkaar bespreken. Die aanpassingen worden in de Palestijnse studio toegejuicht totdat het script te pro Israël wordt. Uiteindelijk eist Assi dat de spionne in de soap trouwt met de generaal en laat hij Salam voelen wie de baas is. Als de spionne op het punt staat te kiezen tussen het bruidsboeket of de bom moet een originele oplossing worden bedacht.

Kan een soap bijdragen aan de vrede?

Hoewel onwaarschijnlijk, is het idee van een soap die in beide kampen wordt bekeken niet onmogelijk. Regisseur Zoabi werd geïnspireerd door een Egyptische filmserie die De vertoning van de film is in Palestijnse gebieden verbodenvóór het kabeltijdperk zowel in het Palestijnse gebieden kon worden ontvangen, als in Israël. De taal was Arabisch, maar de serie werd in het Hebreeuws ondertiteld.

Gaandeweg wordt het verschil tussen de soap en de film steeds kleiner

Omdat de film mede is bekostigd met Israëlische fondsen is de vertoning in Palestijnse gebieden verboden. Toch komen de Palestijnen er beter van af dan de staat Israël. Israël is de baas en de Palestijnen hebben niet veel in te brengen. Er worden door Assi absurde eisen gesteld en de dagelijkse willekeur die Salam bij de grenspost moet ondergaan, heeft iets weg van een soap. Normaal gesproken is de soapstijl ongeschikt voor film. Handelingen in een soap worden sterk overdreven aangezet, zodat niemand een wending kan ontgaan, de dialogen zijn helder en direct, zonder dubbelzinnigheden. Dat botst met het genre speelfilm, omdat daarin meer ruimte is voor subtiel acteerwerk en dialogen van filigrein. Maar naar mate het verhaal in Tel Aviv on Fire vordert wordt het verschil in stijl tussen de soap en de film steeds kleiner en vloeien uiteindelijk in elkaar over.

Humor is universeel

Dit is een film over het maken van een soap, maar dan met de Zesdaagse Oorlog als decor. Regisseur Zoabi laat zien dat dit aanhoudende conflict in het dagelijkse leven van de gewone burger aan beide kanten van de grens tot op de dag van vandaag tot een soort soap is verworden. Dat doet hij met zoveel humor dat het loodzware thema een aanstekelijke lichtheid krijgt en zelfs aanspoort de ander niet alleen nog maar te zien als zwaar bewapende vijand. In een interview (NRC) zei Zoabi: "Maar serieus: wil je vrede, dan moet je elkaar begrijpen en verstaan." Gelukkig is humor een universele taal die iedereen verstaat.

Regie: Sameh Zoabi
Met: Kais Nashif, Yousef Sweid, Yaniv Biton, Lubna Azabal