Tweeduizend kuub hout naar de vlakte in Liesbos tijdens grote werkzaamheden

BREDA - De gigantische machine die bomen kapt in het Liesbos is al van grote afstand te horen. Met veel geweld worden deze weken alle gemarkeerde bomen naar de vlakte gehaald en in stukken gezaagd. En dat vinden de meeste wandelaars geen leuk gezicht. Boswachter Floris Hoefakker begrijpt die geschrokken reacties wel. "Maar we kappen alleen bomen als dat voor de toekomst van het bos beter is. Op de lange termijn is dit de beste keuze."

Als boswachter Floris Hoefakker door het Liesbos langs de werkzaamheden loopt, wordt hij door bijna alle wandelaars aangesproken. En zelfs als hij even een stukje in zijn auto door het bos rijdt, roepen mensen hem na. "Waarom moet dit nou", vragen twee vrouwen zich hardop af wanneer de boswachter hen passeert. Hoefakker twijfelt geen moment en zet zijn auto stil. Hij stapt uit en begint meteen een uitgebreide uitleg te geven. 

Hoefakker vindt het belangrijk dat mensen goed geïnformeerd worden over de werkzaamheden in het bos. "Ik begrijp hun reacties namelijk heel goed. Er worden mooie bomen gekapt. En vlak na de kap ziet het bos er toch een beetje gehavend uit. En dan heb ik het nog niet eens over het lawaai waarmee de kap zelf gepaard gaat. Dat schrikt af." Maar het is niet dat er zomaar willekeurig wat bomen worden gekapt. Daar gaat een uitgebreid proces aan vooraf.

Levensvatbaarheid

Iedere vijf jaar wordt in alle bossen van Breda gekeken of werkzaamheden noodzakelijk zijn. "Het liefste laten we de natuur de vrije loop. Dat heeft altijd onze voorkeur. Maar soms is ingrijpen belangrijk om te zorgen dat het bos ook op de lange termijn levensvatbaar blijft." Zo is het voor het Liesbos belangrijk dat er bomen van verschillende leeftijden staan, en dat er genoeg verschillende soorten te vinden zijn. "Als er alleen maar eiken van dezelfde leeftijd staan in een stuk bos die al het licht wegnemen, krijgen jonge bomen geen kans om te groeien. En wanneer de oude bomen dan tegelijkertijd 'op' zijn, hou je een leeg bos vol rotte bomen over. Daarbij komt dat een bos van één soort bomen sowieso enorm vatbaar is voor ziektes." Daarom worden er soms bomen gekapt, om ruimte maken voor de groei van andere, jongere bomen. "Dat betekent dus niet perse dat de boom die we kappen slecht was. En dat is wat veel mensen vaak zonde vinden."

Tekst gaat verder onder de foto.

Stippen

Om te beslissen welke bomen er precies neer gaan, wordt al ruim een jaar voor de kap daadwerkelijk kan starten een uitgebreide analyse gemaakt van ieder stuk bos. "Dat doe ik niet alleen, maar dat doen we met een heel team. Want er spelen meerdere factoren een rol. Zelf kijk ik bijvoorbeeld naar de recreatieve en beeldbepalende waarde van een boom. Voor bezoekers moet het bos natuurlijk mooi en aantrekkelijk zijn." Andere deskundigen kijken juist naar de ecologische waarde van een boom voor het bos. Zo worden er geen bomen gekapt waar nesten in zitten. Anderen kijken nog veel praktischer: naar de haalbaarheid van de kap én de kwaliteit van het hout. "Ook het financiële aspect van het bos is nou eenmaal belangrijk. Door lage beuken te realiseren in een bos van eiken, groeien die eiken rechter en hoger. En dat hout is veel waardevoller dan hout van vertakte bomen. Nederlanders gebruiken nu eenmaal veel hoogwaardig hout, en Staatsbosbeheer heeft de inkomsten van het hout nodig om haar werk te kunnen doen. Ook dat is een aspect waar wij rekening mee houden."

Uiteindelijk wordt er op alle bomen die gekapt moeten worden een stip gezet. En als die staan, duurt het vaak nog een jaar voordat de werkzaamheden daadwerkelijk plaatsvinden. En vlak voor de kap worden alle bomen altijd nog een keer gecontroleerd. "Als er toch ineens een uil een nest heeft gemaakt, wordt de stip weer verwijderd. In die zin is het hout dat we hier kappen ook enorm duurzaam. Want op weinig andere plekken ter wereld waar bomen worden gekapt wordt zóveel rekening gehouden met de dieren en de natuur eromheen."

Machine

Na dat lange proces van ongeveer een jaar, is de kap zelf uiteindelijk maar een kort moment. In slechts een paar weken wordt met een hypermoderne machine iedere boom omgezaagd, ontschorst, en in stukken gezaagd. En in nog eens een paar weken later zijn al die stukken boom, gesorteerd op kwaliteit, opgestapeld langs de paden. "Dat gaat enorm snel. Het uit het bos halen van de bomen en het sorteren duurt eigenlijk nog langer dan de kap zelf." Die stapels blijven dan wel nog enkele maanden liggen. "Eigenlijk is al het hout dat we hier kappen, en dat is zo'n tweeduizend kuub, al verkocht. Alleen die houtzagerijen hebben niet de ruimte om alles op te slaan. Zij halen het dus zelf op wanneer ze er tijd voor hebben."

En dan kan het bos er dus weer jaren tegenaan. "De sporen van de kap verdwijnen enorm snel. De bladeren en takken veranderen in een soort mestlaag, en de boomstronken rotten weg. Dus nu is het even heftig, maar over een half jaar zie je er geen spoor meer van. En je krijgt er een toekomstbestendig bos voor terug."