Breda viert 75 jaar vrijheid: van Blind Walls en parades tot herdenkingen en openlucht musea

BREDA - Breda werd in oktober 1944 door de Eerste Poolse Pantserdivisie bevrijd van de Duitsers. Deze maand is dat 75 jaar geleden. Dat moet gevierd worden. Daarom vinden er in oktober diverse activiteiten plaats om deze bijzondere gebeurtenis te herdenken. Wij zetten er een aantal op een rij. 

Stillevens 
Vanaf 10 september tot en met 4 oktober zijn er in de Grote Kerk twee stillevens te zien in het kader van Breda 75 jaar Vrijheid. De stillevens verbeelden sleutelscenès uit 75 persoonlijke Brabantse oorlogsverhalen in miniatuurvorm. Deze zijn gemaakt door Studio Rocco Verdult in opdracht van Brabant Remembers. In de Grote Kerk staat het Bredase verhaal over De Vlucht en het verhaal Maczek's eer tentoongesteld. 

Een van de miniatuur stillevens van Rocco Verdult (Tekst gaat verder na foto).

Mobiele tentoonstelling
Het Kasteelplein wordt vanaf 11 oktober omgetoverd tot museum in de buitenlucht. Op diverse metalen wanden is van alles te horen en te zien over de eerste Poolse pantserdivisie van Generaal Maczek. De toelichting hierbij is het Nederlands, Pools en Engels.  

Parade met veteranen
Op 26 oktober trekt er een parade door het centrum met de Poolse Erecompagnie, het militaire orkest uit Zagan, veteranen, de Poolse scoutinggroep Breda, schoolkinderen en Bredanaren. Deze eindigt op de Grote Markt, waarna er diverse optredens zijn. 's Avonds is er in het Chassé Theater een voorstelling met dans en muziek door Poolse gezelschappen. Dit alles is gratis toegankelijk. 

Herdenkingsplechtigheden 
Naast de vrijheid vieren, moeten de gebeurtenissen uit 1944 ook herdacht worden. Dat gebeurt op zondag 27 oktober. De dag begint om 09.15 uur met een eucharistieviering in de RK Laurentiuskerk. Daarna vindt er op het Poolse Militair Ereveld aan de Vogelenzanglaan een herdenking plaats. De laatste herdenking is op het Ereveld aan de Ettensebaan om 13.00 uur.  

Onthulling kunstwerk Claudius Prinsenlaan
Al weken wordt er hard gewerkt aan het kunstwerk dat gebouwd wordt op de Claudius Prinsenlaan ter gelegenheid van de bevrijding. Op de kruising van die straat met de Wilhelminasingel bouwt Tomasz Tomaszewski een kunstwerk dat het achtergebleven spoor van een Poolse Tank moet verbeelden. Op maandag 28 oktober wordt het kunstwerk dan eindelijk onthuld. 

Er wordt hard gewerkt aan de afronding van het kunstwerk (tekst gaat verder na foto).

Vrijheidstocht
De officiële dag van 75 jaar vrijheid wordt op 29 oktober gevierd met een vrijheidstocht. Daarin rijden oud-strijders met historische voertuigen een route rond het historische stadshart van Breda. Deze route benadert de tocht van de Poolse bevrijders in 1944. De vrijheidstocht eindigt met een feestelijke finale op de Grote Markt. Dans en muziek vormt het sluitstuk van de tocht. 

Blind Walls
Blind Walls Gallery heeft drie nieuwe muurschilderingen in Breda gemaakt ter ere van 75 jaar vrijheid. Daarvoor kregen ze van de gemeente een subsidie van 15.000 euro. De kunstwerken zijn gebaseerd op drie verhaallijnen die tijdens 'Brabant Remembers' centraal staan. Nazif Lopulissa maakte een muurschildering geïnspireerd door het romantische en droevige verhaal van twee Bredanaren die verliefd werden in toenmalig Nederlands-Indië.

Kunstenaar Otecki maakte de grootste muurschildering ooit op het voormalige belastingkantoor. Hij liet zich inspireren door een bijzondere foto uit het Stadsarchief Breda. Op deze foto is te zien hoe twee buurmeisjes, Ria Vermeulen en Ineke van Wijck, boodschappen schrijven op de binnenrollende Poolse tanks. Het terrein rondom De Teruggave werd vroeger gebruikt als exercitieterrein door het leger, wat de locatie nog specialer maakt. 

De bijzondere schildering op de muur van de Teruggave (Tekst gaat verder na foto).

Bevrijding Breda
Breda werd op 29 oktober 1944 door de Eerste Poolse Pantserdivisie onder leiding van generaal Maczek bevrijd. Een dag later ontving Maczek voor zijn hele divisie het Bredase ereburgerschap uit handen van burgemeester Van Slobbe. Verschillende monumenten herinneren aan deze dag. Zo staat er bij het Wilhelminapark nog altijd een buitgemaakte Duitse Panther-tank, die Polen aan de stad schonk. 

Het Poolse militaire ereveld aan de Vogelenzanglaan is een begraafplaats met tachtig graven van Poolse militairen. Aan de Ettensebaan liggen nog eens honderdzestig graven van gesneuvelde Polen. Ook ligt daar Stanislaw Maczek begraven. Momenteel wordt het Maczek Memorial gebouwd aan de Ettensebaan. Dit moet dienen als erkenning voor de Poolse strijders. Het wordt ook het nieuwe onderkomen voor het Generaal Maczek museum, wat nu aan de De la Reijweg gevestigd zit. 

Kijk voor het volledige programma op de evenementenkalender.