Franks Filmtip: 'De ondraaglijke spanning dringt tot diep in de poriën door'
Cultuur UitgelichtBREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in een van de Bredase bioscopen draait. Deze week Just Mercy. Te zien bij Pathé en Kinepolis.
Zestig jaar geleden. De staat Alabama in het zuiden van de Verenigde Staten. De nakomelingen van de slaven, de afro Amerikanen, worstelen met de witte minderheid, die niet stiekem, maar openlijk en offensief racistisch is. Intimidatie is aan de orde van de dag. Zwarte mensen worden willekeurig opgepakt en beschuldigd van strafbare feiten die ze niet hebben begaan. Er zijn wel federale wetten die hen bescherming bieden, maar die zijn gemaakt in de hoofdstad Washington, ver weg. Politie mensen en officieren van justitie, maar ook de witte burgers handelen naar eigen inzicht over wat goed en fout is, alsof die wetten uit de hoofdstad niet bestaan.
De afro-Amerikaan Bryan Stevenson heeft in zijn boek Just Mercy zijn ervaringen als advocaat voor arme mensen in het zuiden van de VS opgetekend. De film is gebaseerd op dat boek met dezelfde titel.
Nadat hij is afgestudeerd aan de prestigieuze Harvard Law School, maakt Stevenson zijn plannen aan zijn ouders bekend. Die reageren teleurgesteld en boos. Met zijn opleiding zitten alle grote advocatenkantoren op hem te wachten. Maar hij is jong, onervaren en vastbesloten om aan het onrecht in het zuiden van de Verenigde Staten een einde te maken. Dat klinkt naïef en dat is het ook. Daar komt kersverse advocaat Stevenson (Michael B. Jordan) al snel achter.
Race tegen de klok
Stevenson heeft de organisatie Equal Justice Initiative opgericht, een burgerbeweging die tot doel heeft terdoodveroordeelden rechtshulp te verlenen. Op 1 november 1968 wordt Ronda Morrison, wit en 18 jaar, in Monroeville, Alabama, vermoord. Deze moord vormt het brandpunt van Just Mercy. Zeven maanden wordt geen dader gevonden, waarna de zwarte houthakker Walter McMillian (Jamie Foxx) wordt aangehouden op verdenking van de moord. Er is geen betrouwbaar bewijs tegen hem, maar toch wordt hij door de geheel witte jury schuldig bevonden, waarna hij ter dood wordt veroordeeld.
Stevenson gaat aan het werk om McMillian van de elektrische stoel te redden. Hij toont aan dat de getuigenverklaringen niet deugen. Toch blijft de veroordeling in stand. Hij moet alle zeilen bijzetten om het vonnis ongedaan te maken. Dat wordt een race tegen de klok want de datum waarop de doodstraf wordt uitgevoerd nadert snel. Hierbij neemt de zaak een verrassende wending.
De tekst gaat verder onder de foto.
Eigenlijk is moeilijk te geloven dat het allemaal zo is gegaan. De witte mensen zijn botte racisten, de zwarten allemaal brave burgers. Maar waarschijnlijk waren de verhoudingen in de staat Alabama in die tijd zo zwart wit als Stevenson ze in zijn boek heeft gerapporteerd.
De film is meer dan een vervolgverhaal. Zonder enige opsmuk wordt het verloop onder woorden en in beeld gebracht. Daarbij speelt Michael B. Jordan als de advocaat Bryan Stevenson een krachtige rol, want bij deze raciale verhoudingen past grote ingetogenheid, die hij trefzeker laat zien. Je niet laten verleiden, altijd rustig blijven, hoeveel onrecht je ook wordt aangedaan (bij bezoek aan zijn cliënten in de gevangenis moet hij zich uitkleden en wordt hij onderzocht tot op de bilnaad). Hoewel het verhaal wat braafjes wordt verteld mag de film er wezen, niet alleen vanwege het thema, maar vooral omdat de ondraaglijke spanning bij de terdoodveroordeelde Walter McMillian (Jamie Foxx) tot diep in de poriën doordringt.
- In 1960 heeft de Amerikaanse schrijfster Harper Lee haar wereldberoemde roman To Kill a Mockingbird gepubliceerd (in het Nederlands vertaald als: Spaar de Spotvogel). Harper Lee is geboren in Monroeville, hetzelfde dorp in de staat Alabama waar de moord op Ronda Morrison plaatsvond en waarvan Walter McMillian ten onrechte werd verdacht. In deze roman wordt het racistische zuiden van de VS beschreven vanuit het perspectief van een zes jarig meisje (de ik-persoon).
- Net zoals het geval was bij de moord op het witte meisje Ronda Morrisson wordt in het boek To Kill a Mockingbird een willekeurige zwarte man als verdachte van een moord opgepakt. In de roman van Harper Lee is de vader van de ik-persoon advocaat en verdedigt hij die zwarte verdachte. Tijdens het proces mag het blanke publiek zitten, terwijl het zwarte publiek moet blijven staan. Bij de behandeling van de zaak tegen McMillian ging het ook zo.
- Het beklemmend is nu, dat het boek van Harper Lee niet kàn zijn gebaseerd op de moordzaak rond Ronda Morrison omdat die moord plaats vond in 1968, terwijl de roman To Kill a Mockingbird van 1960 is.
Regie: Destin Daniel Cretton Met: Michael B. Jordan, Jamie Foxx, Brie Larson, Rafe Spall e.a.
