Afbeelding
Foto: Screenshot YouTube

Franks Filmtip: ‘De film is een cadeautje met een grote strik er om heen’

Door: Frank Spreuwenberg Cultuur Uitgelicht

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in een van de Bredase bioscopen draait. Nu de bioscopen gesloten zijn, kiest Frank voor een film die te streamen is. Deze week is dat ‘Mank’. Te zien op Netflix.

Voor de Oscar uitreiking op 21 april 2021 is de film Mank in vrijwel alle categorieën genomineerd, inclusief beste film en beste acteur (Gary Oldman). Herman J. Mankiewicz (‘Mank’) schreef het scenario van Citizen Kane, een beroemde film uit 1941, met Orson Welles in de hoofdrol. Mankiewicz won met Citizen Kane een jaar later een Oscar voor het beste scenario (samen met Orson Welles). 

Er zijn niet zo veel films die na meer dan vijftig jaar nog steeds indruk maken, maar Citizen Kane is zo’n klassieker. Herman Mankiewicz heeft de hoofdpersoon Charles Foster Kane ontleend aan krantenmagnaat en eigenaar van filmstudio’s in Hollywood, William R. Hearst. In de jaren dertig van de vorige eeuw was hij aan de Amerikaanse westkust een machtig man.

Biografie

Het biografische drama Mank gaat over het leven van Herman Mankiewicz toen hij werkte aan het scenario van Citizen Kane. Door een auto-ongeluk heeft Mank zijn linker been gebroken. Dat been zit van zijn heup tot zijn grote teen in het gips, waardoor hij het bed moet houden. Bovendien is Mank een onverbeterlijke alcoholist. Desondanks huurt Orson Welles hem in om het script voor de film Citizen Kane te schrijven. Hij brengt hem onder op een ranch, ver van Hollywood, zodat hij in alle rust kan werken. Ondanks de economische depressie en ondanks het feit dat de lonen bij de filmstudio’s worden verlaagd, krijgt Mank voor deze klus goed betaald. Dat zegt iets over zijn talent. Maar Mank moet in een paar weken tijd het scenario zien te voltooien, dat uiteindelijk vierhonderd pagina’s zal tellen.

De tekst gaat verder onder de trailer 

Rijk versus arm

Mankiewicz heeft een grondige hekel aan Hearst omdat hij de lonen van het personeel van de filmstudio’s verlaagt en sommigen zelfs dakloos raken. Dat, terwijl Hearst zelf in grote weelde leeft. Bij zijn huis heeft hij een dierentuin met olifanten, giraffen en apen, waaraan hij zijn geld blijkbaar liever uitgeeft, dan aan zijn werknemers. In het scenario van Citizen Kane geeft Mankiewicz de hoofdpersoon Charles Foster Kane een aantal slechte karakter eigenschappen mee en gebeurt er van alles dat het daglicht niet kan verdragen. Iedereen zal Hearst herkennen in de hoofdpersoon Kane. Omdat Hearst zo machtig is, probeert Mank´s broer Joseph, de scenarioschrijver te bewegen de scherpe kanten uit het scenario te schrappen. Tevergeefs, want niet alleen met het scenario zoekt Mank de confrontatie met Hearst, maar ook tijdens feestjes en recepties. Dan slingert hij weliswaar rake, maar ook uiterst kwetsende opmerkingen naar zijn hoofd. Ook de MGM studiobaas Louis Mayer wordt bij zulke openbare gelegenheden door Mankiewicz niet gespaard, ondanks het feit dat die studio hem grote opdrachten geeft.

De film Mank gaat niet alleen over rijk versus arm, maar ook over nepnieuws, toen dat woord nog niet bestond. Want Mankiewicz ontdekt, dat Mayer in verband met de verkiezingen propagandafilms laat maken waarin acteurs het publiek laten geloven dat de kandidaat van de armen een communist is, die hen alles afneemt.


Zwart-wit film

Citizen Kane stamt uit de tijd van de zwart-wit films. Ook Mank is een zwart-wit film, waarmee wordt gerefereerd aan Citizen Kane. De zwart-wit beelden en het geluid zijn zó bewerkt dat de film Mank vijftig jaar oud lijkt. De filmmuziek is ook in mono. Mank zit vol flashbacks. Ook dat refereert aan de film Citizen Kane, want flashbacks waren in 1941 voor Hollywood een sensationele vernieuwing van de speelfilm. Mank citeert Groucho Marx. Niet toevallig, want Mankiewicz was de producent van Duck Soup, een film met de Marx Brothers uit 1933.

Voor de echte filmliefhebber

De rol van Mank wordt vertolkt door de Britse acteur Gary Oldman. Als we geen flashbacks zien van ruzies over geld of onenigheid over verhaallijnen, ligt Mankiewicz op bed en dicteert zijn secretaresse het scenario van Citizen Kane, dat zij in steno opneemt. Razend snel en gevat zijn dialogen die Oldman als scenarioschrijver Mankiewicz op de kijker afvuurt. Oldman is overtuigend als de tegendraadse, scherpzinnige en grappige Mank. Maar hij kan ook heel geloofwaardig de walmende dronken man uithangen. Mank is voor de echte filmliefhebber.

Dit is wat je moet weten over de film:

- De opnames voor de film Mank vonden (onder meer) plaats op dezelfde ranch in Victorville, Californië, waar Mankiewicz in 1940 het script van Citizen Kane schreef (Kemper Campell Ranch).

- Howard (‘Jack’) Fincher, de vader van regisseur David Fincher, heeft begin jaren negentig het scenario geschreven voor de film Mank. Hij overleed in 2003. Jack Fincher was net als Herman Mankiewicz journalist en scenarioschrijver. Omdat het scenario lang op de plank was blijven liggen, is het nog bewerkt door Eric Roth.

Regie: David Fincher Met: Gary Oldman, Amanda Seyfried, Lily Collins, Charles Dance en Tom Burke