Afbeelding
Foto: Screenshot YouTube

Franks Filmtip: ‘Leerzame documentaire en les in filmgeschiedenis’

Door: Frank Spreuwenberg Cultuur Uitgelicht

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in één van de Bredase bioscopen draait of online te bekijken is. Dit keer de filmEnnio, the Maestro’ te zien bij Picl.nl.

We moeten het hebben over filmmuziek, ‘the score’ in vakjargon. Wie herinnert zich niet de ijle mondharmonica in Sergio Leone’s spaghetti western Once Upon a Time in the West (1969)? Daarvan zijn 10 miljoen platen verkocht. De muziek van Ennio Morricone (1928) is misschien nog wel beroemder dan de film zelf. Morricone componeerde de muziek nog voordat de opnames waren begonnen. Iedere hoofdrol heeft een eigen melodie en geluid. De man die in de beginscene op het station aankomt (Charles Bronson) is naamloos maar wordt “Harmonica” genoemd. En we horen het geluid van een mondharmonica, dreigend en ijl. De rol van weduwe Jille (Claudia Cardinale), die een nieuw leven begint, wordt verklankt door een lyrische sopraan met koor. De goedhartige bandiet Cheyenne (Jason Robards) is herkenbaar aan het blikkerige geluid van de banjo en een bibberige honky tonk piano. Als de meedogenloze moordenaar Frank (Henry Fonda) in beeld verschijnt klinken vervormde gitaren. Tijdens de opnames draaide regisseur Sergio Leone de muziek zodat hij wist welk tempo hij bij ieder scene moest aanhouden. Dat iedere rol niet alleen herkenbaar was door de acteur, maar ook - en onmiskenbaar - door de muziek, was niet eerder vertoond.

Wereldberoemd door filmmuziek 
Bach, Beethoven, Mozart, Schubert, Morricone gaf ze, soms herkenbaar, meestal niet, een plaats bij de filmbeelden. Dat hij klassieke thema’s verwerkte in zijn filmmuziek viel ook de grote regisseurs op. Ennio Morricone componeerde en orkestreerde de muziek voor ongeveer 500 films en TV series. Dat hij beroemd zou worden met zijn filmmuziek was geen vanzelfsprekendheid, in tegendeel. Op het conservatorium werd neergekeken op componisten van filmmuziek. Tijdens WO II verdiende Morricone de kost als trompettist. Zijn eerste muziek voor film componeerde hij in 1959. En dat sloeg niet direct aan. Het duurde tot 2007 voor hij zijn eerste Oscar kreeg, een ere-Oscar voor zijn hele oeuvre. Bij de Oscaruitreiking in 1969 werd hij – ondanks de schitterende muziek bij Once Upon a Time in the West – gepasseerd. Ten koste van de muziek uit The English Patient, die niemand nu nog kent. Pas in 2016, hij was toen 87 jaar, mocht hij voor het eerst een Oscar in ontvangst nemen  voor zijn muziek bij een film: The Hateful Eight van regisseur Quintin Tarantino.

Tekst gaat verder onder de trailer

Niet alleen filmgrootheden als Sergio Leone (A FistFul of Dollars 1964, The Good, the Bad and the Ugly, 1966, Once Upon a Time in America, 1984) en Tarantino (Inglourious Bastards, 2009, Django Unchained 2012) wisten Morricone te vinden voor de muziek bij hun films, maar ook regisseurs als Bernardo Bertolucci (voor zijn epos 1900, 1976) en Oliver Stone (U Turn, 1997). Met Joan Baez schreef hij Here’s to You voor de film Sacco & Vanzetti, 1971 (regie: Giuliano Montaldo). Van zijn hand is ook het beroemde Gabriels Oebo, het thema van de film The Mission (1986), met Robert the Niro.

In 2007 verscheen een verzamelalbum “We All Love Ennio Morricone” waarop artiesten als Céline Dion, Bruce Stringsteen (‘the Boss’), Roger Waters (Pink Floyd) en Metallica zijn muziek vertolken. Bruce Springsteen kreeg voor zijn versie van Once Upon a Time in the West een Grammy Award.

Leerzame documentaire
Het hoe en waarom komt allemaal voorbij in de documentaire Ennio, the Maestro. Een schier eindeloze stoet bewonderaars, die over hun ervaringen vertellen, gelukkig doorregen met stukken uit bijna alle bekende en minder bekende films waarin zijn muziek klinkt. Daardoor is het een leerzame (en lange: 2½ uur) documentaire, niet alleen omdat de betekenis van muziek in film gemarkeerd wordt, maar ook omdat de samenwerking tussen muziek en beeld een plaats heeft gekregen. En het is een les in filmgeschiedenis, want de loopbaan van Ennio Morricone in de filmwereld begint in 1959 en eindigt bij zijn overlijden in 2020. Maar gelukkig blijft het niet bij praten, want zijn muziek krijgt ruim baan, balsem voor de ziel.