Gaby Dirne (1931-2018): Leven voor muziek

BREDA -  De 86-jarige Bredase musicus, componist, arrangeur, producer Gaby Dirne overleed 3 januari. De stad verloor daarmee een van de grondleggers van de naoorlogse Bredase muziekscene. Muziekkenner Jack van Elewout dook in zijn geheugen en in de Bredase muziekgeschiedenis voor zijn verhaal over Dirne, de schrijver van Hé, hé, Hup N.A.C. Maar veel meer dan dat.

Zijn streven om een podium te zijn voor Breda’s talent uitte zich in zijn eigen platenlabels: Rigatone en Derny Records en later als producer voor beginnende artiesten. Hij laat een schat aan plaatopnamen na waar hijzelf op speelt en / of de muziek voor schrijft. Dat vormde de gedegen muzikale basis waarop artiesten als Albert Brosens, Joke Goossens, Thijs van der Molen, Leo Kuijsters en vele anderen zich konden ontplooien.

Gaby Dirne – het muzikaal ontwaken
Het gezin Dirne verhuist in 1933 van Oudenbosch naar Breda en belandt aan de Sluissingel, vervolgens aan De Zandbergweg en in september 1936 aan de Iepstraat 30 in de Belcrum. Gaby groeit hier op en gaat naar school op de R.K. Theresia jongensschool aan de Etnastraat. In de hieraan verbonden Theresiakerk (Tramsingel) is vanaf 1926 kapelaan P.C.A.M. Fick benoemd met als opdracht het organiseren van het jeugdwerk in de wijk Tuinzigt.

Koorknaap en accordeonist
Maar hij is vooral muzikaal geïnteresseerd en vast voornemens om de nieuwe parochiekerk, geopend in 1926, te voorzien van een gedegen jongenskoor. Hij richt hiervoor op de Schola Cantorum. De vaste kerkorganist is de Bredanaar Coos van Overbeek. De kapelaan zoekt zijn talent op de Theresiaschool en selecteert Gaby als koorknaap in de Bredase Nachtegalen. Na de overplaatsing van P. Fick als rector in Oosterhout begint hij daar een nieuw jongenskoor: de Oosterhoutse Nachtegalen. Fick legt de theoretische muzikale basis bij Gaby. Eind jaren 40 gaat Gaby accordeon studeren.

Gaby Dirne – de accordeon en de muziekhandel
Als achttienjarige stapt hij in de wereld van de amusementsmuziek met de Sweet, Soft and Swing Players in 1949. Gaby is leider arrangeur en uiteraard accordeonist. Gaby heeft talent en ontwikkelt zich steeds verder als accordeonist.

Beroepsmuzikant, handelaar
Medio 1954 besluit Gaby om beroepsmuzikant te worden. Hij debuteert in Hotel Regina (Ginnekenweg 230). Hiertoe speelt hij in de jaren 50 in diverse dansorkesten en leidt hij zijn accordeonorkest Crescendo. Op zaterdag 14 augustus 1954 opent hij op Boschstraat 64 - het voormalige pand van muziekhandel SOL - accordeonhandel ’t Centrum. Uiteraard verkoopt hij naast de accordeons het gehele assortiment van muziekinstrumenten. Dat geeft hem de kans om al deze instrumenten te leren bespelen. Bij zijn latere plaatopnamen maakt hij daar dankbaar gebruik van.

Dirigent en Europees kampioen
In 1956 treedt hij op in Concordia ter gelegenheid van 100 jaar ETNA met accordeonorkest Crescendo en de nazit met het Cosy Corner Kwartet o.l.v. Gaby Dirne.

Op 11 oktober 1957 start hij een tweede zaak op Veemarktstraat 76 met daarbij een accordeonschool. De muziekopleiding slaat goed aan, zodat het pand aan de Veemarktstraat na ruim een jaar al niet meer voldoet. Gaby vindt een nieuwe locatie in de achterzaal van cafe Sport van Frits van Weerd aan de Markendaalseweg 14.

Hij neemt deel aan talloze concoursen. In 1957 wint hij het Grand Prix 1957 festival International d’Accordeon in Parijs wordt hij Europees kampioen. Hij zet hiermee Breda op de Europese kaart.

De componist
Als componist schrijft hij voor het merendeel feest-, c.q. carnavalsmuziek. De voornamelijk Bredase artiesten nemen zijn stukken op voor het Derny-label. De topper is De Bedelaar van Parijs, wat de zangeres zonder naam, alias Mary Servaes-Bey (1919-1989), opneemt in 1962. Uitzonderingen vormen op klassieke thema’s of volksmuziek georiënteerde werken als de accordeonsolo Tango Regina, uitgegeven als bladmuziek.

Jurylid
Door zijn succes als accordeonist belandt hij in de jury van de Nederlandse Accordeon Associatie, die stedelijk, regionaal en nationaal accordeonconcoursen organiseert. Gaby is tussen 1958 en 1961 jurylid. Uiteraard komen veel van zijn accordeonschoolleerlingen voor op de deelnemerslijsten. Ook hier weer probeert hij Breda’s talent in de bredere aandacht te krijgen.

Op 25 november 1971 opent Gaby Dirne’s Platenhuis in de winkelstrip aan de Lage Kant 6. Het is zijn laatste activiteit in de fysieke platenhandel. Hij beperkt zich verder tot het produceren van plaatproducties en het begeleiden van jong talent.

Gaby Dirne – Een eigen weg in de platenindustrie
In 1961 richt Gaby samen met zijn broer Tony en vader Rinus een eigen grammofoonplatenlabel op Rigatone met als doelstelling de Bredase artiesten te promoten. Na een paar jaar wordt de label opgekocht door Phonogram (Philips). Gaby krijg als tegenprestatie een functie als freetime producer. Na enige tijd richt Gaby toch weer een nieuw platenlabel op onder de naam: Derny-records.

Op de achtergrond
Hoewel Gaby op alle uitgaven van Rigatone en Derny Records vermeldt staat als Gaby Dirne Orchestra, blijft hij de man achter de schermen, verzorgt arrangementen, composities en speelt partijen in bij de opnamen. Hij is echter herkenbaar. In iedere opnamen zitten muzikale details: loopjes, breaks, tegen melodieën die van de hand van Gaby.

Het meest typerende voorbeeld hiervan is wel dansorkest de Valentino’ s, een groep onder leiding van Gaby’ s broer Frank Dirne. Gaby zorgt voor de arrangementen en speelt incidenteel mee. Het orkest maakt platen, maar treedt ook op als begeleidingsband voor artiesten. Als begin jaren 70 de groep een te commerciële weg kiest, verlaat Gaby de band.

In 1993 richt Gaby weer een platenmaatschappij op: Verdi Music.

Gaby Dirne – Duchess of Swing
In 1992 duikt hij opeens weer op als dirigent van The Duchess Of Swing. Deze dames bigband repeteert dan in de achterzaal van cafe Riche (Ginnekenweg 24). Het geeft de affiniteit van Gaby met de Swingmuziek weer. Na 8 jaar, in 2000, draagt hij de dirigeerfunctie over.