Franks Filmtip: A Private War

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in een van de Bredase bioscopen draait. Deze week: A Private War.

“Het eerste slachtoffer in een oorlog is de waarheid”, zei een Amerikaanse senator honderd jaar geleden. Marie Colvin (1956)  is een Amerikaanse oorlogsjournaliste die is gelauwerd met grote prijzen voor haar reportages uit oorlogsgebieden. De fotograaf Paul Conroy was er bij toen Marie Colvin in 2012 bij een gerichte mortieraanval werd gedood in Homs (Syrië). Dat het een doelgerichte actie was van het Assad-regime, is niet alleen de mening van deze fotograaf, maar ook van de rechtbank in Washington. Die oordeelde in januari van dit jaar dat sprake was van 'een doelgerichte moord op een onderdaan van de Verenigde Staten'. Syrië werd veroordeeld tot een boete van meer dan 300 miljoen dollar.

In een documentaire zegt Colvin 'I want to tell the story of each person, they are not numbers'. Dat dreef haar naar de gevaarlijkste conflictgebieden, waarbij ze haar werk boven haar eigen leven stelde. De grote (geo)politiek staat ver van ons af, mannen in pakken die praten op journaalbeelden, maar het leven van tienduizenden wordt intussen wel vermorzeld. Dát wilde ze vertellen. Moeders die hun kinderen niet kunnen voeden, vaders die hun zonen niet kunnen beschermen.

Piratenlapje
Deze biopic brengt de laatste elf jaar van het leven van Colvin in beeld. In 2001 onderzoekt ze het conflict in Sri Lanka, ze bezoekt een kamp van de Tamil Tijgers, opstandelingen volgens de regering, en komt in een hinderlaag terecht waarbij ze één oog verliest. Ze gaat een piratenlapje dragen wat bijdraagt aan haar iconische uitstraling. Ze verslaat voor de Engelse krant The Sunday Times de oorlog in Irak, de Arabische Lente, ze werkt in Libië, Tsjetsjenië, Afghanistan en tenslotte in Syrië.

In het Irak na Saddam Hoessein laat ze bij Falluja een massagraf blootleggen, de kraan grijpt de lijken alsof het een opengesperde bek van een dino is. De vrouwen die de opgraving bijwonen hebben foto’s van hun geliefde in hun hand en werpen zand over hun sluier zodra de eerste lijken zichtbaar uit de grond komen.

Vluchtelingen
Met bermbommen worden aanslagen gepleegd op burgers, Colvin staat tussen de verscheurde lichamen, een jongetje blijkt nog in leven, ze vraagt om medische hulp. In de film zit een scene waarin Colvin spreekt met wanhopige vrouwen, die zich schuil houden in de kelder van een huis dat wordt gebombardeerd. Dat zijn geen acteurs die een script volgen, maar vluchtelingen uit Syrië die hun eigen verhaal vertellen.

De film is deels in Jordanië opgenomen. Daar bevinden zich één miljoen vluchtelingen uit Syrië en daar heeft de regisseur Heineman gebruik van gemaakt. Rosamund Pike, die Marie Colvin op aangrijpende wijze speelt, kon op de set met moeite haar emoties de baas. Door scenes als deze en de chronologische aanpak lijkt de speelfilm een documentaire, wat het effect van de gebeurtenissen versterkt. Het ene na het andere conflictgebied komt voorbij, en telkens denk je, “oh ja, dat was er ook”. Voor ons ver weg, maar voor de gewone burgers in die gebieden, een diep trauma. En toch is het geen registratie van een adrenaline gedreven oorlogscorrespondente geworden.

Wegkijken
Want ook Colvin ontkomt niet aan die oorlogstrauma’s. In de film wordt op zorgvuldige wijze haar worsteling met de demonen in haar hoofd getoond. Veel drank – ze was een liefhebber van excentrieke feesten van de jetset in Londen – maar ook de behandeling in een kliniek voor haar post traumatische stress-stoornis. Haar huwelijksleven was een bende, ze is drie keer getrouwd geweest. Haar werk als verslaggeefster in conflictgebieden stond bovenaan. Ze wist dat burgers nog gruwelijker zullen lijden als er geen verslag van het geweld wordt gedaan, als er wordt weggekeken. En dan verdwijnt de kans dat schuldigen zich moeten verantwoorden. Dan wint de leugen, en dat mag niet.

De film is een terecht en uitgebalanceerd eerbetoon aan deze onverschrokken vrouw, en een monument voor de oorlogsjournalistiek. Die blijven moet, zodat de waarheid niet alleen maar slachtoffer is.

Regie: Matthew Heineman
Met Rosamund Pike, Jamie Dorman en Tom Hollander
In Chassé Cinema