The White Crow
The White Crow Foto: Screenshot YouTube

Franks Filmtip: The White Crow

Cultuur

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in een van de Bredase bioscopen draait. Deze week: The White Crow, te zien in Chassé Cinema. 

Waarom liep de wereldberoemde Russische balletdanser Rudolf Noerejev tijdens de koude oorlog over naar het westen? The White Crow gaat over de schoonheid van zijn balletuitvoeringen en zijn rauwe kant.

In de Franse muziekfilm Les Uns et Les Autres uit 1981 komt een fragment voor waarin een balletdanser zich na veel duw- en trekwerk op vliegveld Orly weet te bevrijden uit de handen van de KGB en asiel aanvraagt in Frankrijk. Ik kende de geschiedenis toen niet. Later hoorde ik dat het om de geniale balletdanser Rudolf Noerejev ging, die in 1961 is overgelopen naar het westen en in Parijs is blijven wonen. The White Crow (de witte kraai) diept de achtergrond hiervan verder uit.
 



Rode Ster
Het is begin jaren zestig – Koude Oorlog - als het wereldberoemde Kirov-Ballet voor het eerst het westen bezoekt. Als het ballet gezelschap zich meldt bij het hotel in hartje Parijs laten de dansers zich als makke schapen naar hun kamers dirigeren, zodat ze niet aan het oog van hun Sovjet bewakers kunnen ontsnappen. Alle dansers behalve Rudolf Noerejev, die in zijn uppie de lichtstad in gaat. Het eerste wat hij ziet is het Monument à la République met daarop gebeiteld de slogan van de Franse Revolutie: Fraternité - Egalité - Liberté. Hier is hij in het centrum van de Europese Cultuur, hij voelt de opwinding van de vrijheid en de toeschouwer met hem. Hij bezoekt dagelijks het Louvre, knoopt gesprekken aan met Franse dansers en duikt in het Parijse nachtleven. Híer wil hij blijven, maar dat mag niet want hij moet iets terugdoen voor de Sovjet staat die hem heeft gered uit de armoede van zijn geboortedorp en zijn opleiding bij het Kirov-Ballet heeft betaald, waardoor zijn rode ster nu kan stralen.

Topsport
De sierlijke ballet danser heeft een rauwe kant, zoals zo vaak bij topsport. Alles en iedereen moet wijken voor zijn doel – de beste ballet danser worden ter wereld. Al vroeg wist hij dat hij een witte raaf was. Hij is arrogant en blaft bij de geringste tegenslag iedereen af en weet alles beter. Dat leidt tot veel conflicten. Niet alleen de ober op een De rauwe kant vergroot de schoonheid van de balletuitvoeringenParijs' terras of de verkoopster in een speelgoedwinkel, zelfs zijn opleider Aleksandr Poesjkin, gespeeld door Ralph Fiennes (the English Patient), krijgt er van langs. De film
maakt duidelijk waar deze kwalijke karaktertrek vandaan komt. Hij is van boeren komaf en moet zich staande houden in een wereld van bladgoud. Die stap is eigenlijk te groot en lijkt hem onzeker te maken.

Schoonheid
Deze rauwe kant vergroot de schoonheid van de balletuitvoeringen die we te zien krijgen. Ballet is bij uitstek geschikt voor het bewegende beeld, het is alleen maar jammer dat er niet nóg meer ballet in de film zit. Want de rol van Noerejev wordt gespeeld door Oleg Ivenko, een getalenteerde ballet danser uit de Ukraine, die als acteur zijn debuut maakt. Elegantie trekt aan ons oog voorbij, op ontroerende muziek van Ilan Eshkeri, met de Georgische topvioliste Lisa Batiashvilli (die je wellicht nog kent van het Prinsengrachtconcert 2014).

Ontsnappen
Beelden van zijn bittere jeugd, zijn meedogenloze opleiding bij het Kirov-Ballet en zijn verblijf in Parijs zijn subtiel vervlochten en vormen één vloeiend geheel. Dat niet alleen Engels maar ook Russisch wordt gesproken in de film komt de geloofwaardigheid van het verhaal ten goede. Ook al kennen we de afloop, de manier waarop Noerejev tenslotte op het vliegveld Orly aan de tentakels van de KGB agenten weet te ontsnappen en overloopt naar het westen, blijft ongemeen spannend.

Regie: Raph Fiennes
Met Oleg Ivenko, Adèle Exarchopoulos en Raph Fiennes
In Chassé Cinema