Franks Filmtip: 'Met deze film laat Hollywood zich van een andere kant zien'

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in een van de Bredase bioscopen draait. Deze week: The Report. Te zien in Chassé Cinema.

Het motto van de film The Report is: 'Truth Matters', de waarheid doet er toe. Na de aanslagen van 9/11 (2001) was alles er op gericht om nieuwe aanvallen op doelen in de VS te voorkomen. Daar moest de CIA voor zorgen. In het geheim werden terreurverdachten gemarteld om informatie over komende aanslagen los te wrikken, terwijl marteling door de Amerikaanse Grondwet wordt verboden. Maar de CIA staat onder controle van het parlement. De Senaat vroeg om een onderzoek nadat er in de media geruchten verschenen over martelpraktijken. Denk aan de fotos uit de Abu Ghraib gevangenis in Irak waarop te zien is dat de CIA een gevangene heeft aangesloten op stroomdraden. Dat hield de CIA liever geheim.

De film gaat over het onderzoek naar deze misstanden en de strijd om het rapport daarover gepubliceerd te krijgen. Dat lijkt een saai thema, maar de film is spannend tot het eind.

Duivels dilemma
Met tegenzin voert de CIA de opdracht van de Senaat uit zijn computerbestanden met e-mails en dergelijke te laten onderzoeken door een commissie onder leiding van Daniel Jones (Adam Driver). Hij stuit op steeds gruwelijker feiten en doet steeds vaker tussentijds verslag bij de voorzitter van de senaatscommissie, senator Dianne Feinstein (Annette Bening). Haar belang: het dienen van de waarheid, maar ook het niet verliezen van het vertrouwen van haar kiezers, want die geloven in de integriteit van de CIA; een duivels dilemma. Zij blijft betrokken maar afstandelijk. En dwingt Jones zo zich te beperken tot de feiten.

De wijze van ondervraging van verdachte na verdachte wordt onderzocht wat leidt tot een rapport van zevenduizend pagina's. De CIA laat Jones en zijn team werken in een kelder zonder ramen en probeert hem verdacht te maken bij de politiek omdat hij niet neutraal zou zijn. Niet alleen president Bush, ook president Obama wil zijn vingers niet branden aan openbaarmaking van het rapport. Dát en hóe het er toch van is gekomen laat de film zien in een sterk scenario van Scott Z. Burns, tevens regisseur. Sterk omdat het zich strikt aan de feiten houdt en het toch spannend blijft tot eind. En dat geeft de kijker een ongemakkelijk gevoel. Jones strijdt voor de goede zaak maar wordt tegengewerkt door veiligheidsdiensten die ook het landsbelang dienen.

Tekst gaat verder na trailer
 

Nieuw tijdperk
Adam Driver is onverstoorbaar in zijn rol als onderzoeksleider Daniel Jones, een glansrol. De senator die Annette Bening ten tonele voert is tot op het bot geloofwaardig, vooral omdat ze bij elke stap worstelt met de vraag of het rapport haar niet meer stemmen gaat kosten dan haar gaat opleveren.

Met deze film laat Hollywood zich van een andere kant zien. Niet de mierzoete herhalingen van luchtige thema's, maar een film met een onvervalste politieke boodschap. En niet voor het eerst. In maart draaide Vice in de bios (over de Amerikaanse vice president Dick Cheney) en nu dus The Report. Maar er is meer aan de hand.

In 2012, dus twee jaar vóór de publicatie van het rapport over de martelmethodes van de CIA, kwam Zero Dark Thirty uit, een film over de gevangneming van Osama Bin Laden in Pakistan. De held in die film is de CIA die door haar succesvolle operaties de organisator van de aanslagen van 9/11 onschadelijk kon maken. The Report suggereert dat de CIA, die wel wat support kon gebruiken, de hand heeft gehad in Zero Dark Thirty. Als waar is dat de politieke strijd (ook) via Hollywood wordt uitgevochten, is de filmwereld in een nieuw tijdperk beland.