Afbeelding
Foto: Screenshot YouTube

Franks Filmtip: 'De humor in de film geeft lichtheid aan de ernstige thema's'

Cultuur Uitgelicht

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in een van de Bredase bioscopen draait. Deze week: Two Popes. Te zien in en Chassé Cinema.

In 2005 werd de Duitse kardinaal Ratzinger tot paus verkozen, bekend als Benedictus XVI. In 2013 kwam aan het pausschap van Benedictus een einde. Niet, zoals gewoonlijk, door zijn dood maar doordat hij terugtrad. Zijn opvolger werd de Argentijnse kardinaal Bergoglio, de huidige paus Franciscus. Zo kon het gebeuren dat er twee pausen kwamen, één in functie en één met emeritaat. De film gaat over de aanloop naar deze gebeurtenis die in geen eeuwen was voorgekomen.

Benedictus is een studeerkamer geleerde die over het homohuwelijk, abortus en vrouwen in de kerk uiterst conservatieve opvattingen heeft. Hij werd "Gotts Rottweiler" genoemd. Kardinaal Bergoglio is de tegenpool van Benedictus. Hij staat dicht bij het volk staat, draagt zijn missen niet op in luisterrijke kerken, maar in volkswijken van Buenos Aires in de open lucht. Benedictus heeft een hekel aan de Argentijn, hij volgt niet de zuivere lijn van het Vaticaan waaraan hij leiding geeft en was een geduchte tegenkandidaat toen Benedictus werd gekozen.

Bergoglio wil ontslag nemen als kardinaal omdat hij als kapelaan verder wil, zodat beter voor zijn parochianen kan zorgen. Als kardinaal moet hij te streng in de pas lopen. Omdat de paus zijn ontslagname moet goedkeuren bezoekt hij hem in Rome. De oude mannen raken in gesprek, eerst over theologische verschillen (de paus verwijt Bergoglio bijvoorbeeld dat hij de communie uitdeelt aan hertrouwde vrouwen), maar uiteindelijk ontstaat een zekere acceptatie van de ander omdat zij hetzelfde doel voor ogen hebben, het redden van de katholieke kerk. Het gaat om 1,2 miljard gelovigen. En dan komen de grote thema's aan de orde. Waarom wil Bergoglio aftreden in plaats van Benedictus opvolgen? Waarom wil Benedictus aftreden? Dan komt de geschiedenis in beeld. Tijdens de militaire dictatuur in Argentinië in de jaren zeventig zijn duizenden burgers, waaronder priesters, gedood om hun vermeende linkse sympathieën. Over de rol van Bergoglio tijdens het militaire regime is twijfel mogelijk. Hem wordt verweten dat hij priesters te weinig in bescherming heeft genomen. Zwart wit beelden uit die tijd tonen de meedogenloosheid van het regime van Generaal Videla en zijn troepen. Voor Bergoglio was dat aanleiding te kiezen voor de armen en weerlozen, voor het leven. Benedictus heeft, toen hij nog kardinaal was, kindermisbruik in de kerk toegedekt. Dit onderwerp komt er weliswaar een beetje bekaaid af, maar duidelijk wordt wel dat daarin zijn wens om af te treden is gelegen. De kerk moet veranderen, en hij is daarvoor niet de juiste persoon is.

Tekst gaat verder onder de foto.

De indrukwekkende dialogen gaan niet alleen over theologie en filosofie, maar ook over muziek (Bergoglio is een liefhebber van Abba en The Beatles, Benedictus, die piano speelt, van Duitse klassieke componisten) en tenslotte over de allerdiepste roerselen van hun ziel. In een ontroerend moment van broederschap neemt kardinaal Bergoglio uiteindelijk paus Benedictus de biecht af, de wereld op zijn kop. Met een klein gebaar of een licht opgetrokken wenkbrauw maken de mannen hun bedoelingen en gedachtes duidelijk.

Het scenario is van Anthony McCarten, die wel meer biografische scenario's schreef (zie kader). De dialogen raken omdat, ondanks het onderwerp, de taal glashelder is. En er zit flink wat humor in wat lichtheid geeft aan de ernstige thema's. De dialogen spelen zich voornamelijk af in het oogverblindende zomerverblijf van de paus en in het zo mogelijk nog fraaiere Vaticaan. Voor de film werd de Sixtijnse kapel nagebouwd met de fenomenale fresco's van Michelangelo, die prachtig in beeld komen.

Het scenario is fantasie, want of de twee elkaar ook echt hebben ontmoet vóórdat Benedictus aftrad is onbekend. Maar het is zo geloofwaardig dat je er als kijk graag in wil geloven.

Wat je moet weten over deze film:

- De Britse acteur Anthony Hopkins, inmiddels 81 jaar, werd beroemd met zijn rol van Hannibald Lecter in de film Silence of the Lambs, waarin hij de rol speelde van hoogleraar forensische psychiatrie die als kannibaal een seriemoordenaar bleek. Die rol leverde hem een Oscar op. Hij heeft een ster op de Hollywood Walk of Fame.

- De Brit Jonathan Pryce (74 jaar) is niet alleen acteur maar ook zanger. Hij speelde de rol van kolonel Juan Perón in de film musical film Evita. Naast filmwerk heeft Pryce veel op toneel gestaan en daarvoor diverse onderscheidingen gekregen. Hij ondersteunt het Liverpool Institute of Performing Arts, opgericht door Paul McCartney.

- De Nieuw-Zeelander Antony McCarten heeft zijn bekendheid te danken aan de film The Theory of Everything, waarvoor hij het scenario schreef. Het scenario van deze biopic uit 2014 over het leven van de wetenschapper Stephen Hawkin, werd genomineerd voor een Oscar. Hij schreef ook het scenario voor Bohemian Rapsody, over Freddy Mercury, en Darkest Hour, over Churchill).

- Two Popes is genomineerd voor de Golden Globe Award, onder meer voor het beste scenario.

Regie: Fernando Meirelles Met: Anthony Hopkins, Jonathan Pryce e.a.