Franks Filmtip: 'Ik heb met een verhoogde hartslag naar deze film gekeken '

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in een van de Bredase bioscopen draait. Deze week Les Misérables. Te zien in Chassé Cinema.

Met verhoogde hartslag heb ik naar deze film gekeken, die optimistisch begint, maar draconisch eindigt. In een interview zei regisseur Ly dat hij voor de film niets heeft hoeven verzinnen omdat hij "elk element" zelf heeft meegemaakt. De film heeft ook de Franse president Macron niet onberoerd gelaten.

Banlieue
Les Misérables speelt zich af tijdens de zomervakantie in de Parijse voorstad Montfermeil. Het is warm in deze multiculturele banlieue, die bestaat uit een verzameling haveloze flatblokken, met autowrakken en in brand gestoken containers in de straten en aangevreten bankstellen op de pleinen. In deze ambiance wonen tienduizenden uit alle windstreken door elkaar. Het zijn van elkaar gescheiden gemeenschappen (Noord-Afrikanen, West-Afrikanen, Moslimbroeders, Zigeuners), maar hebben gemeenschappelijk dat ze arm zijn, laag geschoold en dat de werkloosheid hoog is. De overheid is afwezig met uitzondering van de politie.

De film volgt drie agenten op hun dienstritten door de wijk. Twee witte Fransen en één met Afrikaanse roots. Stéphane (Damien Bonnard) is nog maar net aan het team toegevoegd. Hij was agent in Cherbourg en moet zich nu in deze Parijse multiculturele voorstad zien staande te houden samen met de door de wol geverfde Chris (Alexis Manenti) en Gwada (Djebril Zonga). Chris maakt Stéphane duidelijk hoe je laat zien wie de baas is. Als hij een stel donkere meisjes, die op de bus staan te wachten, vraagt wat ze aan het doen zijn, merkt hij dat hij met een mobieltje door een van de meiden wordt gefilmd. Hij slaat de telefoon uit haar hand en vraagt of ze nu tevreden is.

Zigeuner circus
Halverwege heeft regisseur Ly een bijzondere ervaring in de film opgenomen. Er is een zigeuner circus in de wijk neergestreken. De circusgemeenschap schreeuwt moord en brand als ze ontdekt dat een baby leeuwtje is gestolen. Ze dreigen de dader te doden als de leeuw niet binnen 24 uur terug komt. Het politieteam gaat op zoek. Ze kennen de lastige jongens en ze hebben hun informanten. Issa (Issa Perica), een ettertje van 15 jaar, blijkt de dader. Als ze hem proberen aan te houden op een sportveldje, waar hij met leeftijdgenoten aan het voetballen is, slaat de vlam in de pan. De pubers proberen Issa te ontzetten, maar dat escaleert volledig. Als iedereen, behalve Issa, is weggerend merken de agenten dat hun optreden is gefilmd met een drone. Ze realiseren zich dat als de beelden op internet verschijnen er rellen in Montfermeil kunnen ontstaan en dat die opnames hun baan kan gaan kosten. Als het leeuwenwelpje wordt terug gebracht en de agenten Izza excuses laat maken tegen de circusbaas Zorro wordt de film bloedstollend. Maar dan moet de maker van de droneopnames nog worden opgespoord. Bij die zoektocht keren de jongeren van Montfermeil zich tegen het gezag.

De banlieue rellen van 2005 begonnen toen twee jongens van 15 en 17 jaar, op de vlucht voor de politie, zich verstopten in een transformatorhuisje en werden geëlektrocuteerd.

Hoewel de Franse regisseur Ly eerder activistisch met het politiegeweld in de Parijse voorsteden bezig is geweest (zie kader) kiest hij in Les Misérables geen kant. De politie komt er niet slechter of beter van af dan de miserabele bewoners. Het is geen moralistische film, maar een waarschuwing. De kanslozen in een globaliserende wereld willen zich wreken op het systeem dat hen haveloos en hopeloos houdt. Die woede kan zo maar ongestructureerd tot uitbarsting komen, als bij een vulkaan. Dan gaan er doden vallen. Omdat Les Misérables niet door een buitenstaander is gemaakt, maar van binnenuit, moet de boodschap ernstig worden genomen. De film smeekt de autoriteiten iets te doen aan het lot van de bewoners van de multiculturele voorsteden, vóór het te laat is. Want ook Issa wil er bij horen. Als het Franse voetbalelftal wereldkampioen wordt, viert Issa met alle Fransen het feest mee op het Champs Elysee.

Tekst gaat verder onder de foto.

Geschokt
De Franse president Macron heeft verklaard door de film "geschokt" te zijn. Aan de regering heeft hij gevraagd "ideeën te ontwikkelen en uit te voeren om de leefomstandigheden in de wijken te verbeteren."

De titel van de film is ontleend aan de roman Les Misérables (1862) van de Franse schrijver Victor Hugo, waarin de grote klassenverschillen in Frankrijk aan de kaak worden gesteld. Aan het slot van de film zien we een citaat uit dat boek: "Bedenk dit, vrienden. Er zijn geen slechte planten, geen slechte mensen, enkel slechte kwekers."