Franks Filmtip: ‘Als kijker vraag je je soms af of je nou naar een documentaire of naar een speelfilm kijkt’

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film. Normaal gaat hij daarvoor naar één van de Bredase bioscopen, maar in de lockdown streamt hij films. Deze week: The Mole Agent. Thuis te zien via streamingsdienst Picl.nl

Het verschil tussen een documentaire en een speelfilm is dat de documentaire probeert de realiteit in beeld te brengen, terwijl in een speelfilm acteurs een (meestal) verzonnen verhaal spelen. De film The Mole Agent (de geheim agent) zit er tussen in. Echt is het Chileens verzorgingstehuis San Francisco in Santiago de Chile en echt zijn de bewoners, veertig vrouwen, vier mannen. Sommigen zijn er wegens klachten van dementie, anderen om fysieke beperkingen. Alleen de nieuwe bewoner Sergio speelt een rol. 

Onder valse voorwendselen heeft regisseur Maite Alberti toestemming weten te krijgen om opnames te maken in het verzorgingstehuis. Ze mocht drie maanden een nieuwe bewoner, de 83-jarige Sergio, volgen. Maar Sergio is geen gewone nieuwkomer. Hij is een door een detective bureau geselecteerde kandidaat om te onderzoeken of een van de bewoonsters wordt bestolen of zelfs mishandeld. De dochter van die bewoonster is bezorgd, vandaar. Sergio is geselecteerd om zijn voorsprong op leeftijdgenoten in de omgang met de moderne techniek. Gewapend met bril en pen waarop camera’s als speldenknoppen zijn gemonteerd, jaren zestig spul à la James Bond, rapporteert hij stiekem aan zijn opdrachtgever Rómulo Aitken. Hij is de baas van het detective bureau, een ongeduldige en wat pedante figuur. Hij heeft Sergio op het hart gedrukt alleen feiten te rapporteren, want in hartstochten en amoureuze relaties is hij niet geïnteresseerd. Sergio moet daarvoor WhatsApp berichten inspreken en opnames versturen. Dat leidt tot hilarische taferelen, want zo technisch blijkt Sergio nou ook weer niet.

Target
De naam van de vrouw die hij zoekt mag niet worden genoemd. In het jargon van het detective bureau heet ze het “target” (doelwit). Maar voor Sergio zien de vrouwen er allemaal hetzelfde uit waardoor het niet mee valt zijn “target” op te sporen. Dwalend door het verzorgingstehuis, waarbij hij nogal opzichtig te werk gaat, geeft dat de cameraploeg alle gelegenheid het dagelijkse wel en wee van de bewoners en verzorgers vast te leggen. Als hij zijn “target” gevonden heeft, gekluisterd aan bed met een luier aan, sluit Sergio de deur van haar kamer en zegt: “Dit is geen leven.”

Maar de meeste bewoners blijken nog in staat er het beste van te maken. Sergio is een innemende en elegante verschijning, die bij de vrouwen veel los maakt. Hij krijgt cadeaus aangeboden en wordt zelfs ten huwelijk gevraagd. Er wordt gezamenlijk gegeten, er worden spelletjes gedaan, verjaardagen worden gevierd en er wordt gedanst waardoor Sergio steeds meer over ze te weten komt en intenser betrokken raakt bij het lot van de vrouwen. Daar zitten ontroerende en zó grappige scenes tussen dat je als kijker je afvraagt of je nou naar een documentaire of naar een speelfilm kijkt.

Tekst gaat verder onder de trailer

Van mishandeling of diefstal lijkt geen sprake, dat zit alleen maar in het hoofd van de oudjes. Maar er is wel een ander – veel schrijnender – probleem. De meeste vrouwen, moeders van vele kinderen, worden nauwelijks bezocht. Hun leefwereld is verschrompeld door het gebrek aan contact met de buitenwereld. Door zijn gesprekken en echte belangstelling legt de empathische en charmante Sergio een indringende kwestie bloot: de eenzaamheid van deze vrouwen. Met onorthodoxe middelen proberen de verzorgers van het tehuis dat lot te verlichten. Voorbeeld: vrouwen die nooit bezoek krijgen, worden gebeld door hun verzorgers die zich voordoen als familieleden, die misschien al lang dood zijn. Om zo het gevoel van geborgenheid te gegeven en de eenzaamheid te verdrijven. Geen uniek Chileens probleem, maar universeel. Als Sergio hierover verslag uitbrengt wordt het volgens de baas van het detective bureau tijd dat Sergio vertrekt. De vraag is of Sergio dat wil.

Sympathieke boodschap

Het is regisseur Maite Alberdi gelukt om over de bewoners van het verzorgingstehuis San Francisco een vermakelijke documentaire te maken die qua toon doet denken aan The Pink Panther, met veel gestuntel, maar die ook tot nadenken stemt. Echt spannend wordt het met de hoogbejaarde spion Sergio niet, maar met humor en liefde is het schrijnende lot van de bewoners van San Francisco kraakhelder in beeld gebracht. San Francisco had overal kunnen staan, ook in Nederland. De sympathieke boodschap van The Mole Agent is: laat de aller oudsten niet in de steek, je kunt er ook een hoop plezier mee beleven.

Wat je moet weten over de film
- The Mole Agent is de Chileense Oscarinzending voor 2021.
- Regisseur Maite Alberdi (37) heeft zelf een tijd gewerkt als assistente voor een detective bureau waarbij haar bleek dat achter de opdrachten vaak wantrouwen in relaties stak, vooral in verzorgingstehuizen.
-De muziek bij de film is van de Nederlandse componist Vincent van Warmerdam.
- The Mole Agent was dit jaar de publiekslieveling op het Amsterdamse documentaire festival IDFA.

Filmtip: The Mole Agent (de geheim agent). Regie: Maite Alberdi. Met: Sergio Chamy en Rómulo Aitken. Te zien via streamingsdienst Picl.nl