Franks Filmtip: ‘Jaren geleden zorgde deze film voor veel ophef’

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in een van de Bredase bioscopen draait. Nu de bioscopen gesloten zijn, kiest Frank voor een film die te streamen is. Deze week is dat ‘Als Twee Druppels Water’. Te zien bij CineMember.nl.

Sinds een week zijn op de streamingsite Cinemember.nl, een initiatief van filmdistributeurs in Nederland, alle Nederlandse bioscoopfilms van Fons Rademakers te zien. Ik koos voor “Als Twee Druppels water”, omdat die speelfilm raakvlakken heeft met West Brabant. Regisseur Fons Rademakers is in Roosendaal geboren waar hij heeft gewoond aan de Dominéstraat 19. Verder is het slot van de film opgenomen in en rond het Markiezenhof in Bergen op Zoom. De film Als Twee Druppels Water (1963), gebaseerd op de oorlogsroman “De donkere kamer van Damokles” (1958) van de Nederlandse schrijver W.F. Hermans, wordt gerekend tot een van de beste oorlogsfilms vanwege de mysterieuze verhaallijn. Wat er werkelijk gebeurt en wat er zich in de fantasiewereld van de hoofdpersoon afspeelt, loopt door elkaar. 

Twee druppels water

De nog jonge sigarenwinkelier Hennie Drucker (Lex Schoorel) maakt een verlegen indruk, hij heeft geen baardgroei en een meisjesachtig uiterlijk. Hennie is ongelukkig getrouwd met Ria (Mia Goossen). Na een ruzie met zijn vrouw, komt Dorbeck, geheim agent voor de geallieerden, letterlijk uit de nachtelijke lucht vallen. Hij landt aan een parachute achter zijn huis in Voorburg. Dorbeck lijkt als twee druppels water op Hennie, alleen is Hennie blond en heeft Dobeck zwart haar. Dorbeck vraagt Hennie opdrachten uit te voeren voor het verzet. Dat begint met het ontwikkelen van foto’s maar eindigt met sabotage en liquidatie van Duitse officieren. Intussen krijgt Hennie een verhouding met onderduikster Marianne (Nan Los), terwijl zijn vrouw een relatie aanknoopt met een NSB-er. Gretig voert Hennie iedere opdracht van Dorbeck uit. Dat gaat niet altijd goed. Schuilplaatsen van het verzet worden ontdekt door de vijand nadat Drucker er in naam van Dorbeck is geweest. Bij hun laatste ontmoeting maakt Drucker in de spiegel een foto van Dorbeck en hemzelf. Verkleed als verpleegster weet Drucker naar het bevrijde zuiden te ontkomen. Op het plein voor het Markiezenhof in Bergen op Zoom vindt een defilé plaats. Drucker staat – verkleed als zuster - tussen de menigte. Hij wordt niet als verzetsheld onthaald, maar als landverrader. Drucker beroept zich op de opdrachten van de geheim agent Dorbeck, maar die is niet te vinden. Dan herinnert Drucker zich de foto voor de spiegel.

De tekst gaat verder onder de trailer. 

Onnatuurlijk 

Lex Schoorel had de moeilijke taak om twee totaal verschillende personages te spelen, de blonde timide sigarenwinkelier Hennie Drucker en de stoere geheim agent Dorbeck. De eerste rol past hem beter dan de tweede. In film moet een scene er zo realistisch mogelijk uitzien. Maar onze opvatting over wat realistisch is, is sinds het begin van de jaren zestig veranderd, dat zie je aan deze film. Schoorel acteert met grote gebaren, als in een toneelvoorstelling. Dat voelt nú een beetje onnatuurlijk aan.

Nan Los was fotomodel voor ze werd gevraagd voor de rol van Marianne, de vriendin van Drucker. Dat acteren gaat haar niet eens slecht af. Dat de keuze voor de rol van Marianne op Nan Los viel, lag niet voor de hand, maar de mooie, jonge Nan Los was de maîtresse, de bijvrouw, van bierkoning Freddy Heineken. Freddy Heineken financierde de film en werd zo eigenaar van de vertoningsrechten (bij de aftiteling staat hij te boek als “producent”). Heineken stond er op dat Nan Los de rol van Marianne kreeg. Daar kreeg hij spijt van toen de film af was. Want Nan Los verbrak de relatie kort nadat de film was uitgekomen. Om haar loopbaan als actrice in de knop te breken verbood Freddy Heinenken de verdere vertoning van de film. Pas na zijn dood in 2002, dus bijna veertig jaar later, is de film opnieuw uitgebracht

Dit is wat je moet weten over deze film: 

- De speelfilm Als Twee Druppels Water werd genomineerd voor de Gouden Palm in Cannes. Andere films van regisseur Fons Rademakers die voor een Gouden Palm werden genomineerd waren Het Mes (1961) en Mira 1971. Zijn film Dorp aan de Rivier (1958) werd genomineerd voor een Oscar. Met zijn tiende speelfilm, De Aanslag (1986), won Rademakers uiteindelijk een Oscar voor de beste buitenlandse film.

- Aanvankelijk liet regisseur Rademakers het schrijven van het scenario van de film Als Twee Druppels Water over aan W.F. Hermans, de auteur van het boek waarop de film is gebaseerd. Als hij dat scenario had overgenomen zou volgens Rademakers de speelduur van de film 18 uur zijn geweest. Hermans verwerkte in het scenario alle verwikkelingen uit het boek. Uiteindelijk heeft Rademakers zelf het scenario geschreven. Later zei Hermans dat de film “niet zo slecht (was) als ik gevreesd had, maar ook niet goed.”

- Twee jaar vóór de première van Als Twee Druppels Water kwam het oorlogsdrama “De Aanslag” in de Nederlandse bioscopen. Een film over de historische bevrijding van arrestanten uit het huis van bewaring in Leeuwarden door het Friese verzet. Die film sloot aan bij de beeldvorming over het verzet en kreeg veel bijval. Over de film Als Twee Druppels Water ontstond verontwaardiging in kringen van het verzet. Want de film bracht niet enkel heldendaden in beeld, maar benadrukte dat er ook fantasten bij het verzet rondliepen, niet alleen in de oorlog, maar vooral ook daarna.

Regie: Fons Rademakers Met: Lex Schoorel, Nan Los, Guus Verstraete, André van den Heuvel, Mia Goossen