Afbeelding

Franks Filmtip: ‘Film legt focus op intelligentie van gevreesde Amerikaanse seriemoordenaar’

Door: Frank Spreuwenberg Cultuur Uitgelicht

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in een van de Bredase bioscopen draait. Nu de bioscopen gesloten zijn, kiest Frank voor een film die te streamen is. Deze week is dat ‘Extremely Wicked, Shockingly Evil and Vile’. Te zien op Netflix. 

De naam Ted Bundy zei mij niets totdat de redactie van BredaVandaag mij wees op de film Extremely Wicked, Shockingly Evil and Vile (extreem verdorven, verbijsterend slecht en gemeen). Deze misdaadfilm uit 2019 is een biopic over Ted Bundy, een charmante en intelligente witte man, die in de VS voor de moord op drie vrouwen tweemaal ter dood werd veroordeeld (in 1979 en 1980). Vlak voor zijn executie in 1989 bekende hij de moord op meer dan dertig vrouwen. Extremly Wicked, Shockingly Evil and Vile, zijn de woorden van de rechter in de staat Florida toen Bundy het tweede doodvonnis tegen zich hoorde uitspreken.


Werkkring

Omdat Ted Bundy in Nederland vrijwel onbekend is, schets ik enkele achtergronden van deze seriemoordenaar. Aanvankelijk studeerde hij Chinees (niet afgemaakt), later psychologie, waarin hij een graad heeft gehaald, en tenslotte rechten (niet afgemaakt). Tijdens de studie Chinees kreeg hij een relatie met Stephanie Brooks, die uit een rijke familie afkomstig was. Zij verbrak de relatie met Bundy omdat hij loog. Dat bleek cruciaal te zijn voor zijn kijk op vrouwen, want hij was diep gekrenkt en langzaam maar zeker ontwikkelde hij een minachting voor ze. Tijdens zijn studies kreeg hij belangstelling voor politiek en nam deel aan de campagne voor de herverkiezing van een republikeinse gouverneur. Na diens herverkiezing ging Bundy op voorspraak van die gouverneur werken bij de organisatie die betrokken was bij de opsporing van vermiste vrouwen. Hij was toen al met moorden en verkrachten van vrouwen begonnen. Nadat de politie een compositietekening van de verdachte had verspreid, werd Bundy door zij collega’s in die organisatie er mee geplaagd dat hij erg veel leek op het getekende portret. Maar niemand kwam op de gedachte dat hij ook de dader kon zijn.

Werkwijze

Bundy ging georganiseerd tewerk. Hij las true crime tijdschriften en wist daardoor hoe de politie bij de opsporing tewerk ging. Daar had hij geen hoge dunk van. Hij koos voor verwurging omdat dat weinig sporen achterlaat. Hij wiste zijn sporen zorgvuldig uit, verbrandde de kleding van zijn slachtoffers en liet geen hard bewijs achter op de plaats van het delict (die hij vaak meermalen bezocht). Dat ontbreken van hard bewijs gaf Bundy bij de onderzoeken door justitie de mogelijkheid de getuigenverklaringen in twijfel te trekken. Bovendien had hij de tijd mee omdat DNA onderzoek nog niet bestond. Opvallend was dat Bundy steeds van uiterlijk veranderde. Hij wijzigde zijn haardracht (scheiding links of rechts, dan weer lang, dan weer kort), hij liet soms een baard staan, plakte een snor op of liet zijn snor staan en tekende soms een moedervlek op zijn wang. Daardoor kon de politie aanvankelijk met foto’s van hem weinig uitrichten want getuigen herkenden hem niet. In zijn hals had hij een opvallende moedervlek die hij angstvallig verborg door het dragen van een coltrui.

De tekst gaat verder onder de trailer.

Magische aantrekkingskracht

Bundy had een magische aantrekkingskracht op vrouwen. Hij was steeds smaakvol gekleed en goed verzorgd. Binnen de kortste keren waren er zwermen vrouwen om hem heen, wáár hij ook kwam. Van dit charisma maakte hij misbruik en het verklaart mede waarom hij zoveel slachtoffers kon maken. De rechtszalen waar zijn zaken werden behandeld, zaten vol met vrouwen die overtuigd waren van zijn onschuld.

Obsessie

Gaandeweg nam Bundy steeds grotere risico’s en werd uiteindelijk door getuigen herkend. Een van zijn slachtoffers had hij in haar bil gebeten. De afdruk van zijn gebit stond in de bil en bleek uiteindelijk het belangrijkste harde bewijs. Bundy was geobsedeerd door bezit van spullen omdat hij daarmee kon shinen. Het gebruik van seksueel geweld en het vermoorden van vrouwen ervoer hij als een vorm van bezit. De schuld voor de moorden legde Bundy buiten zichzelf. Hij zei tot zijn daden te zijn gekomen door het ontbreken van zijn biologische vader, door het geweld van zijn stiefvader, door zijn alcoholgebruik, door geweld op tv en door pornografie. Bovendien vond hij dat het geweld dat hij gebruikte werd uitgelokt door de kwetsbaarheid die vrouwen uitstraalden. Een psychiater voorspelde al dat hij een aanbod van een schuldbekentenis in ruil voor gevangenisstraf in plaats van de doodstraf zou afwijzen omdat hij dan niet kon schitteren in de rechtszaal.


De verdienste van regisseur Joe Berlinger is dat hij in deze misdaadfilm juist níet laat zien wat extreem verdorven, verbijsterend slecht en gemeen is, maar de focus legt op de obsessie en intelligentie van Bundy. Een meester in manipulatie. Bij de veroordeling tot de doodstraf in 1979 zei de rechter dat hij met tegenzin het (eerste) doodvonnis uitsprak, want hij was van Bundy onder de indruk geraakt. “U zou een goed advocaat zijn geweest,” zei de rechter, “en ik had u graag hier voor mijn balie aan het werk gezien. U bent echter een andere weg ingeslagen. Pas goed op uzelf en ik wil dat u weet dat ik niets tegen u heb.”

Dit is wat je moet weten over deze film:

- Extremely Wicked, Shockingly Evil and Vile is losjes gebaseerd op The Phantom Prince - My Life with Ted Bundy, een boek dat een van de ex-vriendinnen van Bundy - Elisabeth (Liz) Kendall - schreef.

- Er zijn (tot nu toe) zes speelfilms over Ted Bundy gemaakt, 13 documentaires en er zijn 22 boeken over hem geschreven.

Regie: Joe Berlinger Met: Zac Efron als Ted Bundy en Lily Collins als Elizabeth (Liz) Kendall