Franks Filmtip: ‘Deze film behandelt het onbegrijpelijke van racisme’

BREDA - Wekelijks belicht filmliefhebber Frank Spreuwenberg een film die in één van de Bredase bioscopen draait of online te bekijken is. Dit keer Green Book. Te zien bij Pathé-thuis.

Formeel kwam aan de rassenscheiding in de VS een einde in 1965. Daarvóór werden zwart en wit volgens de wet (de Jim Crow wetten) streng gescheiden. Als Afro Amerikanen door het midden en zuiden van de VS reisden konden ze lang niet in elk hotel terecht. En ook tanken mochten niet overal. Zelfs voor het gebruik van het toilet werd de wet voor de rassenscheiding streng gehandhaafd. Om te weten waar ze wel terecht konden maakten Afro Amerikanen als ze onderweg waren gebruik van “The Negro Motorist Green Book”, een door Victor Hugo Green samengestelde gids van hotels, restaurants, garages enz. waar Afro Amerikanen in de zuidelijke staten wel terecht konden. De titel van de film Green Book is aan deze gids ontleend. De film is (losjes) gebaseerd op een werkelijk gebeurd verhaal van de zwarte klassieke en jazz pianist Don Shirley en de witte Italiaans-Amerikaanse uitsmijter Frank Vallelonga, bijgenaamd Tony Lip.

Botte levensstijl 
Amerika 1962. Toni Lip (Viggo Mortensen) is uitsmijter bij de club Copacabana in New York, maar op zoek naar werk omdat de club een paar maanden is gesloten wegens een verbouwing. De beroemde pianist dr. Don Shirley (Mahershala Ali) heeft aan het einde van dat jaar een tournee van acht weken door het midden westen en het zuiden van de VS op het programma staan. Hij zoekt een chauffeur die hem rondrijdt. Ondanks zijn nogal botte levensstijl wordt de witte Tony Lip door de fijnbesnaarde zwarte pianist aangenomen. Terwijl ze door de Midwest toeren botsen hun karakters. Tony eet gefrituurde kip in de auto. Volgens Don niet alleen een smerige gewoonte, maar zijn auto wordt er ook vies van. Naar mate de toer vordert komen ze in steeds zuidelijker steden. Daar wordt het racisme zichtbaarder. Als de pianist in een café wordt aangevallen, terwijl Tony nog in het hotel is, bindt Tony pianist Don op het hart nooit meer uit te gaan zónder hem.

De tekst gaat verder onder de trailer. 

Liefdevolle brieven
Omdat ze al wat langer onderweg zijn wordt het tijd dat Tony briefjes schrijf aan zijn vrouw Dolores (Linda Cardellini). Maar zijn schrijfsels zijn nogal onbeholpen. Als Don hem helpt om liefdevolle brieven te schrijven ontdekt Tony Don’s talent, waar hij eerder geen oog voor had. Ook zijn concerten gaat hij bezoeken en Tony raakt onder de indruk. Niet alleen van de muziek, maar ook van het racisme dat Don ten deel valt zodra hij niet op het podium staat. Hij ervaart de beledigingen en bruuskerende behandelingen van dezelfde mensen die Don kort daarvoor een staande ovatie gaven om zijn pianospel. Voor Tony gaat een wereld open.

Het scenario is mede geschreven door Nick Vallelonga, zoon van Tony Lip. Daarbij heeft hij gebruik gemaakt van gesprekken die hij met zijn vader Frank Vallelonga en met de pianist Don Shirley heeft gehad over deze roundtrip. Ook de aandoenlijke brieven die zijn vader in die tijd aan zijn moeder schreef, heeft hij niet overgeslagen.

Diepliggend maatschappelijk probleem
Green Book eindigt op kerstavond. Bij de meeste Amerikaanse films is dan een goed gevoel verzekerd en Green Book maakt daarop geen uitzondering. Toch snijdt de film hout. Het kaart een diepliggend maatschappelijk probleem aan (de onbegrijpelijkheid van racisme), maar door de acteerprestaties van Viggo Mortensen en Mahershala Ali wordt deze zware kost zeer verteerbaar – en hier en daar zelfs met humor - opgediend. Green Book won in 2019 een Oscar voor de beste film en aan Mahershala Ali werd een Oscar toegekend voor de beste bijrol. Bovendien kreeg Green Book een Oscar voor het beste originele scenario.

Dit is wat je moet weten over deze film:

- In de film speelt de Etude in A mineur van Chopin een belangrijke emanciperende rol. Aan het einde van de film weigert Don op te treden in een concertzaal in Birmingham, Alabama omdat zijn concert uitsluitend voor witte Amerikanen toegankelijk is. In plaats daarvan speelt dat hij dat virtuoze stuk in de blues club ‘Orange Bird’ voor alleen maar zwarte bezoekers. Voor het geluid van deze étude van Chopin is gebruik gemaakt van de originele opnames van Don Shirley.

- Viggo Mortensen, die de rol van de uitsmijter Tony Lip speelt, moest voor de rol ruim 20 kilo aan lichaamsgewicht winnen.

- Mahershala Ali, die de rol van de pianist speelt, heeft voor deze rol pianoles gekregen van Kris Bowers, die de muziek voor de film heeft gecomponeerd.

- Frank (“Tony Lip”) Vallelonga en Don Shirley hebben elkaar na de trip in 1962 niet uit het oog verloren, maar zijn bevriend gebleven totdat ze kort na elkaar overleden in 2013.

Regie: Peter Farrelly Met: Viggo Mortensen, Mahershala Ali, Linda Cardellini e a.