Frans Derks ontdekt fraude bij aanmaak van cacaoboter
BREDA - Hij ontdekt in Belgie fraude bij aanmaak van de cacaoboter, Frans Derks. Wereldgozer, die man! Houdt een hartstochtelijke preek van goed mens zijn voor de overleden tuinman Theo Rovers van de Blauwe Kamer en zijn tuin. Zijn vrouw Leentje heeft Frans de Kapper hoger dan Junker van de EU. De gemankeerde diertjes grazen vrij en blij in de wei achter het Reeptiend.
DOOR RINIE MAAS
Denkend aan hem zouden het over voetbal kunnen hebben; zijn vele optredens voor de landelijke tv maar we pakken de Kwatta op dankzij 'op z'n Frans' door André Hoogenboom. De schrijver vertelt dat de bovenbazen al gauw in de gaten hadden wat voor vlees ze in de kuip hadden.
Principieel
"Frans Derks drukte onmiddellijk zijn stempel op het fabricageproces. Hij was toen al uiterst principieel, bewaakte het eindproduct als een terriër en ging de confrontatie met de gevestigde orde, als dat nodig was, niet uit de weg".
Blave
Over het eindproduct speelt ene meneer Blave, de directeur van de Kwatta in België, een rol van betekenis wat de kern van het chocolade maken raakt. De heren zijn karakterologisch volkomen tegengesteld aan elkaar… "Ne couche pas, ne couche pas", (niet slapen, niet slapen) roept hij het naar het in zwarte fabriekskledij gestoken personeel tijdens een controlebezoek door de fabriek. Blave is een heerser van de oude stempel en zijn wil is wet."Daar had ik de pest in. Die feodale gezagsverhouding daar hield ik niet van". Frans Derks zal als scheidsrechter betaald voetbal niet anders zijn dan als fabrieksdirecteur. Hij spreekt spelers toe, corrigeert ze speels (Jantje Peeters, "De Kromme") en snedig. Op de werkvloer is hij dezelfde. Normale regels maar geen dictaten.
Incident
Ze zijn in België voor een ernstig incident. De chocoladerepen slaan wit uit. Dit kan niet voortduren. Na rijp beraad zijn Derks en de zijnen tot de conclusie gekomen dat het aan het basisingrediënt moet liggen waarmee chocolade wordt geproduceerd: de cacaoboter. Derks weet hoe mooie chocolade gemaakt wordt en heeft de boel technisch onder controle.
Boterpersmachine
Hij is zeker van zijn zaak. Bij de boterpersmachine onderbreekt Frans Derks het bezoek, tegen de zin van Blave, omdat deze het hele traject wil tonen. Zijn aandacht hebben de twee pijpjes bovenin, waarmee de boter uit de bonen wordt geperst. Blikje in de hand. Leer overeind. En aftappen maar. Blave voelt nattigheid en nodigt de heren uit, om de handen ineen te slaan, voor een soupeké. Doen ze omdat ze in Antwerpen toch al een avondje wilden stappen. Hierna punt komt de regenteske bovenbazenleiding van de Kwatta naar voren. Derks huurt een auto voor de terugreis. Want zelf heeft hij er geen.
Autokosten
Bij terugkomst in Breda wil meester Gielen het fijne van die autokosten weten. Even wat cijfertjes. De afstand tussen de Kwatta België en Breda heen en weer is x aantal kilometer. Gedeclareerd is iets meer kilometers. Derks legt uit: "We hadden onderweg een lekke band en wij konden de reserve band niet vinden. De Belgische gendarme schiet te hulp en haalt de band achter het nummerbord tevoorschijn. Karren maar! Het aantal kiliometers blijft voor Gielen een onaanvaardbaar hoog aantal. Derks : "Meneer, weet u wat u doet; houdt u het maar van mijn salaris in. Ik heb geen zin om over dit soort zaakjes te zeuren".
Fraude
Belangrijker is het incident de uitkomst van het onderzoek naar de wit uitgeslagen chocolade. Het blikje is geanalyseerd. Wat blijkt? De cacaoboter heeft de fabriek van Blave laten aanlengen met drie procent palmolie. De palmolie kost 38 cent per kilo terwijl standaard de cacaoboter 6 gulden en 48 cent blijft. En zo maakt de Belgische fabriek over de rug van Kwatta Breda zijn winst. "Onder dreiging van een afnamestop belooft Blave beterschap. Daarna ziet de chocolade van Kwatta er nooit meer wit uit. Elke partij boter wordt van dan af aan gecontroleerd".
Ònze Frans!
Derks; "Ach, regenten; ze zijn van alle tijden. Als jonge honden hebben wij de fabriek weer winst laten maken. Toen Kwatta op zijn top was ben ik ergens anders gaan kijken. Vroeg ik een getuigschrift aan en weet je wat erin stond? Dat ik moeilijkheden had naar boven".
Nog wat fel realisme. Hoogenboom: "In het pré-Derks tijdperk had Kwatta de gewoonte het personeel vlak voor Kerstmis te ontslaan en ze na Driekoningen weer aan te nemen omdat er in die periode weinig werk was. Derks: "Er zaten werknemers bij die al dik 35 keer waren ontslagen. Zij kregen 8 gulden pensioen per maand. Dat hebben we opgetrokken naar een redelijk bedrag"
Afrondend: Welke Bredanaar heeft nooit een lekker glas bier met ònze Frans Derks gedronken? Je Bent een Bredanaar als je die kans niet hebt laten gaan." [l]